Bầu cử Mỹ: Liệu có con đường thứ ba?

 

Cho đến nay, hai đảng đối địch tại Mỹ là Dân Chủ và Cộng hòa trên thực tế đã lựa chọn hai ông già Joe Biden và Donald Trump làm đại diện cho đảng trong cuộc bầu cử vào đầu tháng 11 tới. Có điều cả hai ông đều “quá đát”, như Biden đã sang tuổi 80 gần đất xa trời; Trump trẻ hơn một chút, lại thêm những rủi ro về pháp lý.

Trong bối cảnh này, một nhân vật thứ ba dễ gây được chú ý. Năm 1992, ứng cử viên độc lập Tỉ phú Ros Perot đã gây tiếng vang thu được đến 20% số phiếu cử tri, tất nhiên chưa đủ để thắng cử nhưng đã tác động ít nhiều đến cuộc đua, khi mà tổng thống đương nhiệm Bush (cha) đã bất ngờ thua chàng trẻ tuổi Clinton.

Đương kim tổng thống Pháp Macron được đồn đại là người đồng tính không biết có đúng không, nhưng ông là người không thuộc phe Tả lẫn phe Hữu. “Con đường thứ ba” rất khó xẩy ra nhưng không gì là không thể.

Ứng cử viên độc lập trong cuộc bầu cử tổng thống Mỹ năm nay có một gương mặt khá nổi tiếng, đó là Robert Kennedy Jr, cháu trai cựu tổng thống John Kennedy, con trai cựu Tổng trưởng lý Robert Kenndy Sr. Những người thân quen với gia đình Kennedy cho rằng Robert Sr còn thông minh xuất sắc hơn cả anh trai John.

Năm 1968, Johnson người phó và kế vị John Kennedy đã tự nguyện không tái cử để nhường vị trí đại diện đảng Dân chủ cho Robert Kennedy Sr. Tuy nhiên, tưởng như nắm chắc chiếc ghế tổng thống thì Robert Sr cũng bị ám sát bí ẩn như John.

Robert Kennedy Jr không còn trẻ, ông đã sang tuổi 70, chưa hề giữ một chức vụ nào trong chính quyền hay quốc hội nhưng vẫn là nhân vật nổi bật trong các hoạt động xã hội, là tác giả một số đầu sách. Hồi covid 19, ông gặp một số rắc rối vì chống vaccine nhưng qua thời gian, quan điểm của ông được nhiều người đồng tình hơn.

Kennedy mới đây đã công bố danh tính người đứng chung liên danh là một phụ nữ trẻ đẹp, một đồng nghiệp Luật sư Nicole Shanahan, 38 tuổi. Là Tí phú, trải qua hai đời chồng, cô hiện độc thân với một con gái nhỏ. Nếu như nữ Phó tổng thống Kamala Harris là người lai Ấn thì Nicole lai Hoa khi mẹ cô là người Quảng Đông tỵ nạn cộng sản.

Model phó chủ tịch là nữ có lẽ Mỹ bắt chước Việt Nam. Việt Nam đã thực hiện điều này từ rất lâu với các bà, các chị Nguyễn Thị Bình, Mỹ Hoa, Nguyễn Thị Doan, Ngọc Thịnh và Ánh Xuân. Riêng chị Ánh Xuân đã hai lần “mọc ku” để trở thành Q. Chủ tịch.

Nhưng Kamala Harris không phải nữ ứng viên phó tổng thống đầu tiên mà người ấy là Sarah Palin, lúc 41 tuổi, cựu hoa hậu đứng chung liên danh với John McCain, 72 tuổi vào năm 2008. Sự lựa chọn này được coi là sai lầm của McCaine vì dù Palin từng làm Thống đốc Alasca nhưng tỏ ra khá yếu kém trước đối thủ Biden, một chính trị gia lão luyện. Vì thế cặp Obama - Biden đã dễ dàng đánh bại cặp McCain – Palin.

Điều thú vị, các cặp đôi nam – nữ đều có tuổi tác khá chênh lệch, trên 30 niên, có thể coi là những cặp chú cháu. Chị Kamala được cái hay cười, vui vẻ kéo lại hình ảnh già nua chậm chạp của Joe sleepy. Có thể các ông già muốn gặm cỏ non, ý quên muốn tạo hình ảnh tươi mát dưới con mắt cử tri.

Một cặp đôi tiềm năng khác sẽ xảy ra nếu người về nhì trong đảng Cộng hòa Nikki Haley được chọn vào liên danh. Liên danh này khó xảy ra khi Haley, 52 tuổi vốn làm việc dưới quyền chính phủ Trump với tư cách Đại sứ Mỹ tại Liên Hợp quốc (hàm bộ trưởng nội các) bị coi đã phản bội thượng cấp bằng việc tranh cử. Như vậy sự nghiệp của chính khách trẻ này coi như chấm dứt vì thế lực của Trump trong đảng Cộng hòa rất mạnh.

Kennedy và Shanahan trước khi độc lập đều là đảng viên Dân chủ. Kennedy là người về nhì trong các ứng cử viên Dân chủ, sau Biden. Để tiếp tục tranh cử, ông đã từ bỏ đảng để ứng cử với tư cách độc lập.

Việc này sẽ lấy đi một phần phiếu từ cử tri Dân chủ, gây bất lợi cho Biden, giống như Perot đã lấy mất phiếu Cộng hòa của Bush cha trước đây.

Trong cuộc bầu cử 1980, Ted Kennedy, em trai John và Robert ra tranh cử đã làm phương hại đến tổng thống đương nhiệm Jimmy Carter, là một trong những lý do làm ông Carter thất cử. Lần này Robert Jr ra chưa biết chừng lại phá đám Biden.

Mức ủng hộ dành cho Robert Kennedy vào khoảng trên 10%. Tỉ lệ này có thể tăng vọt nếu hai ông Biden và Trump gặp sự cố về sức khỏe hoặc pháp lý.

Nếu điều thần kỳ xảy ra, Caroline Kennedy con gái John Kennedy và chị họ của Robert Jr hiện là Đại sứ Mỹ tại Úc nhiều khả năng sẽ được giao trọng trách quan trọng hơn?Về cá độ, tỉ lệ trúng cử của Robert Kennedy dù đứng thứ ba sau Trump và Biden nhưng chỉ có 28/1, tức 3.5% mà thôi.