Tết 2022

 

Những linh hồn xa lạ

 Thỉnh thoảng, Quyến ngồi cười một mình. Vợ Quyến bảo "đồ điên". Sống với nhau 15 năm, vài mặt con nhưng chị cũng chưa thể hiểu được những cuộc phiêu lưu rồ dại của anh khi xưa.

Vậy là đã 20 năm, giới giang hồ gọi là hai bó đũa. Quyến đi mở văn phòng thương mại tại một nơi có cái tên phát âm không nổi: Umm al Quwain. Umm al Quwain là một tiểu vương quốc trong Liên bang Các tiểu vương quốc Ả rập thống nhất (UAE). Nếu ví hình dạng đất nước UAE như một khẩu súng lục thì vị trí của Umm al Quwain giống cái cò súng. Gọi là tiểu bang cho vui chứ dân số ở đây chỉ có bốn mươi ngàn, bằng một xã của nước Việt, ít nhất trong bẩy vùng lãnh thổ.

Cách đây hơn hai trăm năm, những đàn ông trang phục trắng, đàn bà choàng đen kiểu Hồi giáo của bộ lạc Al Ali đã có một cuộc hành trình xuyên bán đảo Ả rập, đến tận cùng đường thì họ phát hiện ra nước ngọt. Cả đoàn người không ai bảo ai, đều trải một cái khăn xuống nền cát, rồi chổng mông hôn lấy hôn để. Sau đó, một số người trong họ còn ngồi bệt xuống và ngửa hai bàn tay khấn thánh Allah hàng giờ đồng hồ. Năm 1775, Majid Mulla lên ngôi thủ lĩnh để chỉ huy công cuộc xây dựng quê hương mới mang tên Quwain. Năm 1905, dân số cả tiểu vương quốc đạt con số năm ngàn.

Già trẻ lớn bé của bộ lạc Al Ali vốn sống ở đảo Synnyiah. Đảo nhỏ, dân đông, nước ngọt cạn kiệt, họ không còn lựa chọn nào khác là tiến vào đất liền. Vì không quen thổ nhưỡng, không biết dùng lạc đà đã khiến cuộc hành trình vô cùng gian nan. Thời tiết nóng nực và bệnh tật làm một số người bỏ mạng dọc đường. Khi đến đích, hầu hết mọi người chỉ như những cái xác không hồn. Một số đứa trẻ đã chết từ trên tay cha mẹ lúc nào không hay. Nhiều người chỉ cầm cự thêm một thời gian ngắn rồi cũng chết. Không ai biết bộ tộc Al Ali lớn cỡ nào, chỉ biết con số lúc đi là hàng ngàn và con số sống sót, lành lặn tính còn phần ba phần tư.

.....

Máy bay Vietnam airlines hạ cánh lúc 12 giờ đêm. Quãng đường từ sân bay Dubai đi Umm al Quwain trải dài 80km dọc theo bờ biển. Quyến nhìn ra ngoài xe, một bên là biển vô tận, một bên cát mênh mông, không có lấy một cái cây.

Về đến khách sạn Pearl lúc 3 giờ đêm, Quyến vừa đói, vừa mệt, vừa buồn ngủ. Trong cảnh quan trống trải, lặng ngắt như tờ, Quyến bàng hoàng hết cả người. Trời đất run rủi thế nào mà lại chui đầu vào đây!

Để có chỗ ở kiêm văn phòng, Quyến quyết định thuê một ngôi nhà rất nhanh, nhất là khi anh cò nhà đất khoe chủ nhà là một thành viên hoàng tộc. Trong bốn mươi ngàn người, dễ đến ba chục ngàn là lao động nước ngoài; mười ngàn dân địa phương thì đến một phần mười là hoàng thân quốc thích.

Ngôi nhà cách trung tâm Umm al Quwain khoảng ba cây số, nằm trên đường đi ra biển, như vậy không gần mà cũng chẳng xa. Bãi cát của khu nhà mọc lên một ngôi nhà cổ hai tầng. Tầng trệt có phòng nhỏ đọc sách, nhà bếp và cũng như các ngôi nhà Ả rập khác, phòng khách khá rộng. Trên lầu có 4 phòng ngủ, Quyến chọn phòng nhỏ nhất để ngủ cho có vẻ ấm cúng. Nhà bỏ không lâu ngày, nhưng do khí hậu khô nên đồ đạc không có mùi mốc meo.

Quyến là người gan lì, nhưng ở một mình trong một không gian lớn như vậy thì cũng hơi chột dạ, nhất là khi màn đêm buông xuống. Thời tiết tháng hai là lúc ban ngày hơi nóng nhưng ban đêm lại giá lạnh. Quyến chìm vào giấc ngủ lúc nào không hay. Bỗng dưng một dòng người dài hiện ra, đàn ông mặc toàn đồ trắng, đàn bà đen tuyền. Quyến bừng tỉnh, không biết mình đang ngủ hay mơ nữa.

Từ khi về nhà mới, đêm nào Quyến cũng ở trong trạng thái nửa tỉnh nửa mơ. Nghe một tiếng kẹt cửa cũng choàng dậy, hóa ra chỉ là một trận cuồng phong. Nhìn ra bên ngoài, cát bụi bay mù mịt. Quyến bắt đầu cảm thấy sợ đêm tối. Thật ra ban ngày cũng chẳng bận rộn gì. Văn phòng mới, ít người biết, mỗi ngày tiếp 1-2 vị khách, có ngày chẳng được ai.

Ngồi nhà mãi cũng chán, Quyến bắt đầu ra ngoài đi thăm đối tác. Có thế chứ, Quyến bắt gặp hai cậu người Việt tên Mạnh và Sứ. Hai bạn gặp Quyến cũng muốn khóc luôn, đúng ra là mếu máo.

Mạnh và Sứ làm trong một xưởng in. Làm việc rất dài giờ nhưng chẳng thêm tí lương thưởng nào. Ở chung trại lao động với bọn Ấn Độ, Pakistan rất bẩn thỉu, kinh tởm. Sắp tới đủ ba năm sẽ được về phép, nhưng chúng nó giữ lương tháng 13 của cả ba năm, hẹn quay lại mới trả. Quyến thì làm được trò gì để giúp đồng hương, ngoài mấy lời an ủi.

Quyến kể nhà mình như là có ma. Đêm đêm bóng người hiện ra đàn đàn lũ lũ. Từ trên lầu nhìn xuống, đôi khi còn thấy các vệt sáng bằng chục con đom đóm từ dưới lòng đất. Mạnh thốt lên, vậy là giống bãi tha ma rồi. Nó không giúp Quyến được câu nói, đằng này còn dọa thêm.

Quyến không ngủ trên lầu nữa mà xuống gà gật ở phòng đọc sách. Tivi ở phòng khách được bật cả đêm cho có tiếng người. Chương trình đêm chiếu đi chiếu lại những hình ảnh và bài hát ca tụng vua Rashid đệ tam, hậu duệ của thủ lĩnh Majid. Bây giờ trông ông oai vệ lắm, chẳng bù cho thời niên thiếu, ông cũng đi chân đất như tổ tiên của mình.

Phòng đọc gì mà chỉ có mấy quyển sách lơ thơ. Quyến lục lọi quanh phòng. Một cái ghế băng kê chắn ngay lối ra vào ban công. Quyến cho đó là điều không bình thường. Gõ vào viên gạch nằm dưới chiếc ghế, tiếng kêu trong chứ không đục. Vậy là có khoảng không ở dưới. Đào lên, quả nhiên bên dưới mới nhiều các loại sách và thư tín viết tay. Nếu còn sống, chủ nhân cỡ ngoài 90 tuổi, khoảng bằng tuổi của ngôi nhà. Thời nhỏ, ông du học bên Anh Quốc.

Quyến sững sỡ khi nhìn phát hiện được một tập ảnh toàn là những bé trai cởi truồng, độ tuổi khoảng 13-15. Một số bức ảnh chụp cận cảnh chim cò rõ mồn một, đủ kiểu tư thế. Hiểu rồi, chủ nhân cũ là một người đồng tính. Thảo nào không thấy di tích gì của việc ông có vợ con.

Càng lục tìm trong đống sách vở, Quyến càng thấy như đi vào ngõ cụt, bởi vì những câu hỏi ám ảnh về ma quái vẫn còn nguyên bí ẩn. Ờ, ông ấy con nhà giàu, được đi du học. Về nước, không vợ con, sống độc thân trong căn nhà, đến tuổi rồi chết. Còn gì nữa đâu...

Có tật mất ngủ kinh niên từ nhỏ nhưng chưa bao giờ Quyến lại kém ngủ như đợt này. Quyến bất chợt đi ra đường lúc nửa đêm. Được một đoạn, anh thấy một ngôi nhà đỏ đèn, mấy người đứng lố ngố trước cửa. Một cô gái trẻ quấn khăn trùm đầu, da ngăm đen nhưng mắt và mũi bé xíu. Ở xứ này gái mũi khoằm và mắt ốc nhồi thiếu gì nhưng nhỏ nhắn như vậy thì quả là đào không ra. Quyến đánh bạo: có phải em Vietnam? Em gái mỉm cười. Một lát, cô chạy ra nói nhỏ, nhà đang có đám tang. Cái đó anh biết, phong tục người dân bên này phải đưa tang vào ban đêm, hạ huyệt vào lúc mặt trời lặn. Họ không dùng quan tài gỗ cho tử thi mà chỉ quấn vải; cũng không đắp thành mộ, vì có đắp thì cát cũng chẳng chịu được gió thổi.

Trà Uyên là người Hồi giáo ở Châu Đốc. Cô sang đây từ khi 15 tuổi, tức đã 7-8 năm rồi, làm vợ thứ tư cho một ông sĩ quan cảnh sát, cũng trong hoàng gia. Không biết có phải vì chồng già hết xí quách không mà Trà Uyên mong mãi cũng chẳng thụ thai được. Khi bạn của chồng cần thợ in, Uyên là người môi giới để đưa Mạnh và Sứ sang Quwain.

Đám ma vừa rồi là bởi ông anh chồng chết. Ông này là anh cùng mẹ nên rất thân thiết, chứ gia đình chồng thì có tổng cộng cả trai lẫn gái trên 30 anh chị em. Chồng của Trà Uyên gần út, kém ông anh cả đến 35 tuổi. Thiệt tình, chủ nhân ngôi nhà Quyến đang ở lại chính là anh khác mẹ với chồng của Trà Uyên. Uyên bảo, ông đồng bóng ấy chẳng quan hệ với ai, hơn nữa chỉ là nhánh khác mẹ nên chồng cô chẳng biết gì về ông ta và cũng chưa bao giờ đến ngôi nhà.

Suy nghĩ mấy hôm, Quyến hẹn gặp Trà Uyên một lần nữa. Anh hỏi cô xem ông chủ nhà cũ có anh em ruột cùng mẹ nào còn sống không. May quá, đó chính là ông anh cả. Ông ấy cứ tự xưng 100 tuổi nhưng người nhà thì hiểu là chưa đến. Giấy tờ khai sinh không có nên nói bao nhiêu tuổi chẳng được.

Khó khăn lắm, hẹn đi hẹn ại, cuối cùng Quyến cũng gặp được ông trăm tuổi. Gần trăm tuổi có khác, râu tóc trắng như cước, bộ quần áo trắng và dép cũng trắng. Ông cụ bảo chỉ có người cỡ tuổi ông mới biết được lai lịch nguồn gốc của tất cả các ngôi nhà trong khu vực này. Gia tộc của ông vô cùng vinh dự khi được xây cất các ngôi nhà cho con cháu bên trên ngôi mộ tập thể khổng lồ. Bên dưới là xương cốt của những người đã chết khi đi tìm nguồn nước ngọt cho bộ lạc Al Ali. Họ đã được trở về với cát bụi sau khi hoàn thành sứ mệnh của thánh Allah là giữ cho những người con của bộ lạc mãi mãi trường tồn.

Thực sự, Quyến chưa hoàn toàn hài lòng với những tiết lộ của cụ ông. Những bộ xương hai trăm năm thì làm sao còn lân tinh để phát sáng? Thêm mấy ngày nữa, Quyến mới thở phào nhẹ nhõm khi biết rằng, ông chủ nhà mới chết năm ngoái. Sau ba tháng người ta mới phát hiện ra xác của ông, lúc đó đã teo quắt chỉ bằng đứa trẻ con. Tử thi khô được chôn ngay trong khu đất thừa tự, cạnh ban công của phòng đọc.

Đời như không mà có: Nhớ lại những năm tháng sôi nổi ở Trung Đông

 

Mình bắt đầu cuộc sống khá dài lâu ở Trung Đông cách đây đúng 21 năm. Khi “ông anh” giới thiệu việc làm thì không phải Dubai mà anh nhớ nhầm tên Kuwait, nhưng không sao. Lúc đó mình ở vào hoàn cảnh khá bi đát nên đi đâu cũng được, miễn là thoát được cái chữ “S”.

Dubai vào tháng 2/2001 chỉ có cát, chưa có những tòa lâu đài hùng vĩ như bây giờ. Tháng 11, mình sang Doha thì Doha còn hoang sơ hơn nữa, vậy mà tới cuối năm nay, nó sẽ tổ chức World cup bóng đá!

Sứ mệnh của mình là thành lập Văn phòng thương mại (Thương vụ), sau đó đến đầu năm 2004, mình kiêm thêm giám đốc Trung tâm Thương mại Việt Nam tại Dubai.

Trong mười năm, mình từ một cậu nhóc độc thân vui tính, bán trời không văn tự để trở thành một người đàn ông hai con có trách nhiệm với gia đình.

Những năm tháng đó liệu có thiệt sôi nổi? Chắc chắn 100%!

Cuộc đời làm trai của bạn sẽ rất thú vị nếu bạn phóng xe 100 cây số mỗi ngày để xuyên bẩy tiểu vương quốc, bay lượn một mình giữa các quốc gia trong xứ sở của những câu chuyện cổ tích một ngàn một đêm lẻ.

Bây giờ ngồi lại, bạn sẽ tự vấn mình rằng cuộc đời cho bạn rất nhiều nhưng rồi bạn đã để lại những gì?

Đầu tiên, mình để lại hai quyển sách “Tìm hiểu thị trường Dubai” và “Tìm hiểu thị trường Ai Cập”.

Thực ra viết sách không hề khó, nếu bạn chôm được vài quyền nào đó, dịch sơ sơ rồi ghép thành quyển của bạn. Nhưng nếu còn dây thần kinh xấu hổ, bạn sẽ phải cúi đầu nếu ai gọi bạn là tác giả.

Khi mình làm việc bên đó, nhiều doanh nhân từ trong nước sang đã liên hệ và đặt hẹn. Họ gặp mình để làm gì? Nếu công việc suôn sẻ, hàng đi, tiền vào túi đều đều, họ tìm mình để chia chác chăng? Không có ai ngu như thế, gặp ông chẳng được cái gì lại thêm phiền nhiễu.

Gặp là có chuyện: Tàu hàng bị bão, cướp biển dọc đường, hàng đến nhưng không thông quan được do chất lượng kém, thiếu chứng từ, kho hàng ở cảng bị sự cố hư hại, đối tác thanh toán chậm...

Một lần, cả nhóm 4-5 ông sang Dubai để gặp đối tác đầu tư nhưng bị “việt vị”, cũng không sao, coi như một chuyến đi chơi. Họ có thể đánh tá lả thoải mái cả ngày mà không sợ bị “ụp”, đến đêm dạo chơi quán bar có hàng trăm em “cave” mặc áo hai dây cùng cái váy mỏng không thể ngắn hơn với đủ các nguồn gốc như Azerbaijan, Armenia, Turkmenistan, Bulgaria, Romania...

Những cú lừa không kể siết, nhưng đó là những câu chuyện thuộc loại “bí mật kinh doanh” và mình không thể đưa vào sách. Mặc dù vậy, mình vẫn muốn sách phải có những “case study” thực tế, thiết thực chứ không chỉ lý thuyết suông.

Bạn viết vài quyển sách nhưng mỗi khi có chuyện vẫn phải đi thuê tư vấn thì cũng chẳng để làm gì. Một điều mình tâm đắc là khi mở Trung tâm Thương mại, mình đã có thể tự làm thủ tục mà không cần thuê Luật sư.

Những câu chuyện để kể với con cháu sau này, còn hơn cả viết sách là mối quan hệ cộng đồng, xã hội đã thiết lập được. Trong cộng đồng người Việt đã lên đến hàng chục ngàn người, hầu như ai cũng biết đến hai chữ “anh Quang”, một người anh đã từng sống hết mình như thể chẳng biết trên đầu có ai. Còn đối với người Ả Rập, mọi người lại gọi tên “Mr Dang”.

Mình không biết mọi người nghĩ đến mình theo nghĩa xấu hay tốt, miễn nổi tiếng là sướng rồi. Hy vọng số người “thương” đông hơn.

Từ chỗ quan hệ thương mại đầu tư Việt - UAE không có gì để lên đến hàng tỉ USD/ năm là công sức của doanh nghiệp hai nước mà mình có vinh dự khai thông mối quan hệ.

Cuộc vui nào cũng đến lúc kết thúc. Suy nghĩ của người độc thân so với người có hai con rất khác nhau. Bạn không thể mãi mãi vô tư, làm những việc trời ơi đất hỡi mà sẽ “tự diễn biến, tự chuyển hóa” để cò kè, tính toán thiệt hơn.

Khi ván đã đóng thuyền tại Úc, bạn vẫn mơ có ngày trở lại Trung Đông, bằng kinh nghiệm và mối quan hệ cũ, bạn vẫn sẽ kiếm được tiền. Có điều, tiền không phải là cái đáng quan tâm nữa, chỉ còn vô vàn ký ức của một phần cuộc đời.

Burkina Faso – Hiện tượng mới trong giải vô địch châu Phi

Giải vô địch Châu Phi (Afcon) đã xác định được hai đội vào chung kết là Ai Cập và Senegal sau khi vượt qua các đối thủ là Cameroon và Burkina Faso. Mọi người đều biết Ai Cập với danh thủ Salah, Senegal với Mane và Mendy và đội chủ nhà Cameroon đều là những tên tuổi lớn của bóng đá châu Phi, còn Burkina Faso là đội nào?

Tên gọi cũ của Burkina Faso từ khi giành độc lập năm 1960 đến năm 1984 là Volta Thượng, một nước nhỏ ở Tây Phi với 14 triệu dân. Châu Phi đã nghèo, Burkina Faso còn là một trong những nước nghèo nhất.

Cũng như nhiều nước châu Phi khác, Burkina Faso vẫn coi “súng” là phương tiện giải quyết các tranh chấp với các đặc sản là đảo chính và phiến quân cát cứ. Điều không thể tượng tưởng được, khi giải Afcon đang diễn ra thì Burkina Faso diễn ra cuộc đảo chính quân sự lật đổ tổng thống Kabore.

Những gì diễn ra ở quốc nội không làm các cầu thủ Burkina Faso nao núng tinh thần, thậm chí họ còn làm nên bất ngờ khi lọt đến tận vòng bán kết.

Bóng đá châu Phi không thể coi là vùng trũng của thế giới, các đội Cameroon, Senegal và Ghana đã từng lọt vào vòng tứ kết World cup. Đã có gần 20 đội bóng châu Phi từng ghi tên tham dự World cup thế giới, tất nhiên trong đó không có Burkina Faso.

Hiện có rất nhiều các cầu thủ châu Phi đã chơi cho các CLB ở Châu Âu. Với việc trình diễn ấn tượng, dàn cầu thủ Burkina Faso chắc chắn sẽ được các đội bóng châu Âu chào mời.

Đúng ra giải AFCON tại Cameroon đã diễn ra vào mùa hè năm ngoái nhưng bị hoãn lại đến nay vì Covid.

Tin giờ chót: Trong trận tranh giải ba, Burkina dẫn trước Cameroon 3-0 nhưng để đội bạn gỡ hòa 3-3. Khi đá 11 mét, Cameroon thắng 5-3. Trong khi đó Senegal thắng Ai Cập trên chấm 11 mét sau khi hòa không bàn thắng.

Tara Tran: ứng viên tích cực dấn thân vì cộng đồng

 

Trong ngày khai bút mồng Một Tết, mình rất xúc động viết về một người phụ nữ trẻ người Việt đang tích cực dấn thân phục vụ cộng đồng. Cô đã vinh dự được nhận giải thưởng “Công dân của năm” (citizen of the year) nhân ngày Quốc khánh (Australian Day) 26/1 năm nay.

Trước khi giới thiệu chi tiết về cô gái Việt có tên Tara Tran, mình muốn nhắc đến một “làn sóng” các nghị viên trẻ người Việt mới được bầu trong năm 2021. Đó là Jessie Nguyen, tại Hội đồng thành phố Canterbury – Bankstown, nơi gia đình mình đang cư ngụ; rồi Kevin Lam thuộc Hội đồng thành phố Faifield.

Tại tiểu bang VIC, chúng ta có Anthony Tran mới được bầu làm thị trưởng thành phố Maribyrnong ở độ tuổi 22 trẻ nhất trong lịch sử nước Úc; trong khi tại Brimbank còn kỳ lạ hơn nữa khi thị trưởng và phó thị trưởng đều là hai phụ nữ gốc Việt, Jasmine Nguyen và Thuy Dang.

Ở cấp độ tiểu bang, Tiến sĩ Toán lý Kiều Tiến Dũng là một Thượng Nghị sĩ đương nhiệm của VIC.

Trước đây và hiện nay, các chính khách Việt giữ các chức vụ dân cử tại cấp độ tiểu bang và Hội đồng thành phố không hiếm. Tuy nhiên điều mà mọi người không khỏi suy nghĩ để khắc phục tình trạng là ở cấp độ Liên bang thì chưa có Nghị sĩ hay Dân biểu (Hạ Nghị sĩ) nào.

Làm chính trị, hiểu theo nghĩa tốt đẹp, nghĩa là những người có khả năng, có ý tưởng đi “vác tù và” phục vụ cộng đồng, phục vụ xã hội. Họ cất cao tiếng nói bảo vệ công lý, bảo vệ quyền lợi cho một tầng lớp nào đó trong lĩnh vực, sắc tộc hay địa phương mà họ đại diện.

Trong thể chế độc tài, người làm chính trị rất khó thực hiện những điều trên vì không có bầu cử tự do, nhân sự được dàn xếp, nâng đỡ “không trong sáng”. Ở các nước dân chủ như Úc, mọi người được phép ra tranh cử công khai, minh bạch để chứng minh năng lực của mình với cử tri, “sale” các sáng kiến của mình và khi được nhân dân chấp nhận thì thực thi.

Tara Tran, tức Trần Thị Thùy Trang quê ở Trà Vinh, là cháu ngoại của Thiếu tướng Nguyễn Ngọc Giáp, binh chủng không quân, Quân lực Việt Nam Cộng Hòa. Tara may mắn được sống gần gũi với Ngoại từ thuở nhỏ cho đến khi sang Úc định cư vào năm 2000, khi mới 15 tuổi.

Ban đầu, Tara sinh sống với gia đình tại Perth, hết trung học rồi tốt nghiệp Đại học Curtin, WA, chuyên ngành Tài chánh Ngân hàng.

Chuyển về sinh sống tại Melbourne, Tara làm việc tại Ngân hàng Bankwest và Công ty bất động sản Parktrent cũng như mở doanh nghiệp riêng.

Đầu năm 2020, đại dịch Covid trở nên nghiêm trọng cũng là lúc Tara thành lập ra Hội thiện nguyện mang tên Vietlove Inc. Chỉ trong chưa đầy 2 năm hoạt động Vietlove Inc đã gây tiếng vang lớn, quy tụ 20,000 thành viên, trong đó 65 người làm việc toàn thời. Những hoạt động thiết thực của Hội bao gồm: giúp đỡ hơn 4,000 hộ gia đình về hỗ trợ tâm lý, pháp lý, cung cấp thực phẩm mùa dịch, hỗ chợ cha/mẹ đơn thân, bảo vệ phụ nữ và trẻ em...

Tara Tran và tổ chức của cô không chỉ nhắm vào Cộng đồng Việt mà xa hơn còn quan tâm đến các cộng đồng khác như Phillippines, Malaysia, Nam Phi, Ấn Độ... Cũng dễ hiểu thôi, các cộng đồng sắc tộc nhỏ bé hoặc mới không thể có các tài năng nổi bật như người Việt nên cũng nên giúp đỡ họ.

Điều làm những người ủng hộ vui mừng và cảm thấy phấn khích khi Tara đã quyết định ra tranh cử ghế Dân biểu Liên bang trong kỳ bầu cử sắp tới. Nhiệm kỳ Quốc hội và Chính phủ sẽ kết thúc vào tháng 5 năm nay, dự trù cuộc bầu cử sẽ diễn và vào cuối tháng 3 hoặc sang tháng 4.

Mọi người đều biết đây là một thử thách rất lớn vì mỗi ghế dân biểu có đến xấp xỉ trung bình 10 người ra ứng cử. Mình không đủ thông tin để đánh giá hay dự đoán về triển vọng thắng cử của Tara, tuy nhiên đây là một cơ hội để cất cao tiếng nói của người Việt để mọi người biết đến một người Việt có khả năng quy tụ cuốn hút cử tri, vì cộng đồng và xã hội ngày càng hoàn thiện.

Thời gian không còn nhiều, được biết Tara đang ráo riết chuẩn bị cho cương lĩnh tranh cử với tư cách ứng cử viên độc lập, sẽ trình bày qua phương tiện media cũng như các buổi tranh luận dành cho các ứng viên.

Tara Tran xứng đáng để mọi người dồn phiếu trong cuộc đấu tranh chính trị quan trọng là cuộc bầu cử liên bang tới đây. Một điểm cộng của Tara là cô nghe nói cũng như đọc viết tiếng Việt khá tốt, gần như ngang bằng với tiếng Anh nên có thể trao đổi tâm tư nguyện vọng dễ dàng với bà con người Việt. Người Việt chúng ta hãy dẹp bỏ sự đố kỵ để đoàn kết, chung tay chung sức tạo nên một tiếng nói đại diện cho mình.

Lò lửa chiến tranh Ukraine lại nóng lên

 

Lò lửa tại Ukraine đã tạm yên tiếng súng trong mấy năm qua thì nay lại có dịp nóng trở lại. Trong diễn biến mới nhất, Ngoại trưởng Mỹ Blinken tuyên bố sẽ siết chặt lệnh cấm vận đối với Nga và rút bớt nhân viên ngoại giao tại Ukraine về nước.

Trong buổi tiếp Ngoại trưởng Kuwait Ahmaed đang ở thăm Mỹ, ông Blinken đã so sánh cuộc xâm lược của Nga vào Ukaine với cuộc xâm lược của Iraq vào Kuwait năm 1990 và nói đây không phải vấn đề của riêng Ukraine hay của Châu Âu mà là vấn đề toàn thế giới.

Trước đó có tin Nga triển khai thêm quân đội tại Belarus sát với biên giới Ukraine. Trong khi đó, Tổng thống Romania Iohannis tuyên bố nước này sẵn sàng tiếp nhận thêm quân đội NATO tiến vào lãnh thổ.

Câu hỏi đặt ra là liệu chiến tranh có bùng nổ? Để trả lời câu hỏi này, thiết tưởng nên tìm hiểu nguyên nhân và mục tiêu của hai bên trong vụ việc.

Sau khi Liên Xô và hệ thống XHCN sụp đổ, các nước Đông Âu đã tuột khỏi tầm ảnh hưởng của đế quốc Nga. Để vớt vát, Nga thành lập Công đồng các quốc gia độc lập CIS gồm các nước thuộc Liên Xô cũ. Nhưng rồi CIS cũng nhanh chóng tan vỡ, đa số quốc gia mới còn tỏ ra thù địch với Nga, ngoại trừ vài trường hợp.

Bạch Nga, tức Belarus cùng ngôn ngữ và văn hóa nên tiếp tục gắn bó với Nga là điều dễ hiểu. Armenia do có chiến tranh với Azerbajan nên cần hậu thuẫn của Nga nên phải theo Nga.

Trong khi các lãnh tụ cũ của các nước cộng hòa do Nga dựng lên đều lần lượt bị mất quyền lực thì tại Kazakhstan, ông Nursultan Nazarbayev, nguyên Bí thư thứ nhất Đảng CS cũ giữ được quyền bính trong gần 30 năm, với sự chống lưng của Nga. Khi đã quá già, ông nhường lại chức tổng thống cho đệ tử Tokayev những vẫn giữ chức Chủ tịch Hội đồng an ninh.

Cuộc binh biến làm chết hơn 200 người tháng trước chẳng qua là cuộc tranh giành quyền lực giữa Tokayev và Nazarbayev dẫn đến việc Nga đưa quân vào can thiệp. Tokayev trở thành bên thắng cuộc còn gia đình đồng minh cũ Nazabayev bị bỏ rơi.

Sự việc của Ukraine hiện nay bắt nguồn từ vụ “cách mạng màu” tại nước này năm 2014, theo đó tổng thống thân Nga Yanukovych đã bị lật đổ. Nga đưa quân vào và đã sáp nhập bán đảo Crimea trở lại cố quốc. Sự việc này đã đến đến việc cấm vận của Mỹ và Phương Tây đối với Nga từ đó đến nay.

Cấm vận kéo dài trong 8 năm qua đã làm nền kinh tế Nga đi xuống, đời sống của người dân giảm sút rõ rệt. Tuy nhiên, vì sao bây giờ lại là thời điểm căng thẳng?

Châu Âu đang chịu đựng một cuộc khủng hoảng năng lượng gay gắt, đặc biệt vào mùa đông hiện nay. Thời gian gần đây các nước Châu Âu đã tìm cách chuyển đổi sử dụng nguồn năng lượng, tránh phụ thuộc vào dầu khí của Nga nhưng việc này cần thời gian.

Tại Mỹ, lạm phát tiếp tục leo thang đến 7.7%, đe dọa những hệ lụy khó lường. Trong năm nay còn có cuộc bầu cử quốc hội nên ông Biden rất không muốn xảy ra những điều tệ hại về kinh tế.

Dưới thời Trump, mũi dùi chủ yếu nhắm vào Trung Quốc nhưng quan điểm của Biden thì khác, có phần hòa hoãn với Trung Quốc và nhiều ác cảm hơn đối với Nga.

Đối với Putin, theo hiến pháp hiện hành, ông chỉ còn 2 năm nữa những chắc chắn muốn giữ ghế nên cần có cải thiện về kinh tế và đời sống để chuẩn bị các bước đi kế tiếp mà muốn vậy thì việc nới lỏng cấm vận là rất quan trọng.

Khả năng thứ nhất, Mỹ và Phương Tây nới lỏng cấm vận, hoãn lại việc kết nạp Ukraine vào NATO, Putin đạt mục đích, lò lửa sẽ nhanh chóng hạ nhiệt.

Khả năng thứ hai, Mỹ không nhượng bộ, Nga đưa quân vào “giải phóng” Ukraine, vấn đề trở nên to chuyện.

Theo mình thì hai khả năng trên không nhiều bằng khả năng thứ ba, đó là hai bên tiếp tục thi gan với nhau. Việc căng thẳng kéo dài sẽ làm Biden mất uy tín và bất lợi cho đảng Dân chủ trong bầu cử quốc hội.

Mặt khác, khi mùa đông qua đi, Putin lại không còn con bài năng lượng để mặc cả. Ngày 4/2 tới sẽ khai mạc Đại hội Olympic mùa đông tại Bắc Kinh và nếu chiến tranh diễn ra chính là cách phá hoại Đại hội và sẽ không được Trung Quốc ủng hộ.

Cũng có thể, đã lỡ dàn quân rồi thì sẽ có vài vụ đụng độ nhỏ để rồi hai bên làm hòa với nhau?

Về phần Ukraine, chính phủ nước này cho rằng tình hình vẫn “under control”. Khá ngạc nhiên cho sự bình tĩnh này.

Nước Úc thuở ban đầu

Nhân dịp Australian Day, mình cố đọc cho hết cuốn “Australia from the begining” (Nước Úc thuở ban đầu). Đây là cuốn sách dành cho thiếu niên, nhưng phải nói viết rất sinh động, kể về câu chuyện cha ông đã dựng nước như thế nào.

Với một lịch sử ngắn ngủi trên hai trăm năm, các thế hệ đi trước đã xây dựng được một đất nước giàu đẹp, một cường quốc trên thế giới. Đọc sách mà không khỏi ngưỡng mộ về sự dũng cảm vượt qua gian khó, bằng bàn tay và khối óc trong hoàn cảnh vạn sự khởi đầu nan.

Lục địa Úc được các nhà thám hiểm châu Âu đặt chân đến nhiều lần từ đầu thế kỷ 17, nhưng họ chỉ đến Bắc, Tây và Nam Úc. Đó là những nới đất đai khô cằn, không có nước ngọt và “không nhằn” được.

Đến năm 1770, Thuyền trưởng Cook tình cờ phát hiện ra bờ đông của Úc. Trong vài tháng, thuyền của ông đã thả neo nhiều lần dọc theo bờ biển từ Nam lên Bắc, Cook và cộng sự bước lên bờ, tiến hành tìm hiểu đất đai, đo đạc, vẽ bản đồ và tiếp xúc với thổ dân.

Về nước Anh, báo cáo của Cook đã gây ấn tượng lớn về một mảnh đất trù phú để có thể lập nghiệp. Triều đình đã quyết định tổ chức một hạm đội gồm 11 chiếc tàu như một chuyến đi định cư đầu tiên.

Đoàn tàu có khoảng 1,300 người, trong đó khoảng 750 tù nhân, ngoài ra là quản giáo, binh lính, thủy thủ và công chức. Sau 8 tháng lênh đênh trên biển làm 48 người chết họ đã đến được miền đất hứa. Theo kế hoạch, đoàn tàu sẽ cập bến Botany bay, cạnh sân bay Sydney ngày nay.

Tuy nhiên sau khi thuyền trưởng Phillip đồng thời là toàn quyền đầu tiên và một số người lên bờ khảo sát thì thấy không ổn, ông ra lệnh đoàn tàu tiếp tục hành trình lên phía bắc và đổ bộ vào Sydney cove, chính là Circular quay ngày nay, cũng là nơi có các địa danh nổi tiếng như Opera house, Harbour Bridge, Mrs. Macquriea chair.

Đó vào ngày 26/1/1788 đi vào lịch sử như ngày quốc khánh, cách đây đúng 234 năm.

Những năm tháng đầu tiên cực kỳ khó khăn vì thiếu thốn đủ thứ, chưa quen thời tiết, mọi người phát quang, chặt cây để dựng lên những lều trại đầu tiên mà vẫn chưa đủ, phải ở đỡ trong hang. Lương thực thực phẩm mang theo dần dần bị cạn kiệt trong khi chưa nuôi trồng được dẫn đến việc mọi người bị cắt khẩu phần ăn.

Đoàn tàu thứ hai bị lạc đường, xuống tận Nam cực và đến muộn hơn dự kiến 6 tháng, cách đoàn tàu thứ nhất 2 năm 5 tháng. Đến nơi thì rất nhiều người bị đau nặng, lên bờ vài ngày thì chết.

Trong lúc gian khó mới thấy câu ngạn ngữ của người Việt là đúng: Một người lo bằng kho người làm. Làm lãnh đạo bây giờ có vẻ dễ quá, chỉ giỏi nói là được nhưng hồi đó thì thực sự là sự gánh vác non sông. Khi chưa có chức thủ tướng hay thủ hiến mà quyền hành tập trung vào toàn quyền (governor). Bốn vị toàn quyền đầu tiên trong 20 năm đầu tiên là Phillip, Hunter, King và Bligh với lãnh địa gọi là New South Wales, sau này chia thành các tiểu bang NSW, VIC, QLD, TAS và Canbera.

Tù nhân đông nhất nhưng cái xấu trong người họ không dễ gì gột bỏ nhanh chóng, đó là tính lười nhác, lưu manh, côn đồ. Thủy thủ và binh lính cũng không được huấn luyện để làm các công việc sản suất hay xây dựng nhà cửa.

Toàn quyền Phillip bị thổ dân đâm một nhát dáo xuyên từ đằng trước ra đằng sau. Ông không chết ngay nhưng bị suy sụp sức khỏe, phải từ chức và hồi hương. Trước việc binh lính kiêu binh buôn lậu rượu, Toàn quyền Bligh ra lệnh cấm thì lại bị quân đội bắt giam. Chính phủ không hiểu mô tê gì đã cách chức và triệu hồi ông về Anh.

Khi hoa màu, chăn nuôi bắt đầu được thu hoạch thì xẩy ra nạn ăn trộm của thổ dân, dẫn đến những cuộc đụng độ và trả thù. Tuy nhiên, phải khẳng định những đóng góp quan trọng của thổ dân, những người am hiểu địa hình địa vật khi dẫn dắt những người anh em da trắng khai phá vùng đất mới.

Một đất nước tự do dân chủ và văn minh hiện đại. một nơi đáng sống, đáng mơ ước là thành quả của cuộc đấu tranh bền bỉ, sự nâng niu trân trọng và vun đắp trong nhiều thế hệ. Những người như mình và con cháu sẽ luôn ghi nhớ và tri ân.

Đi tìm thời kỳ dựng nước trong lịch sử nước ta

 

Mọi người thường nói nước ta có lịch sử trên 4,000 năm hoặc 5,000 năm. Tuy nhiên trong một cuộc hội thảo khoa học vào năm 2019, các diễn giả đã đưa ra các luận chứng rằng Việt Nam có lịch sử 2,700 năm với việc hình thành nhà nước Văn Lang.

Cách đây 2,700 các cường quốc trên thế giới như Anh, Pháp, Đức, Nga, Nhật, Mỹ đều chưa có, các nước Mỹ La tinh và Châu Phi cũng chưa. Lúc đó đang ở giải đoạn cuối của Ai Cập cổ đại, một nhà nước đã bị diệt vong và người Ai Cập hiện nay không phải là hậu duệ vì người Ai Cập cổ đại đã tuyệt chủng.

Trung Quốc cũng cho rằng họ có lịch sử 5,000 năm, trong khi người Thổ dân Úc cho rằng họ đã lập nghiệp tại lục địa Úc từ 50,000 năm về trước. Thật ra các triều đại Hạ, Thương và Tây Chu chỉ làm chủ một lãnh địa cực kỳ nhỏ bé so với nước Trung Quốc hiện nay. Những “bằng chứng” của các triều đại này chủ yếu qua truyền thuyết, kiểu như truyện mẹ Âu Cơ đẻ trăm trứng của Việt Nam, với yếu tố là hoang đường là chính.

Từ nhà Đông Chu trở đi, tức từ thời Xuân Thu Chiến Quốc thì mới bắt đầu có các tài liệu lịch sử như Sử ký Tư Mã Thiên hay nổi tiếng hơn là bộ sách Đông Chu liệt quốc.

Thời gian đầu của Xuân Thu có khoảng vài chục “nước”, trong đó nhà Chu mang tiếng là “thiên tử” nhưng không còn thực quyền, quyền lực được luân chuyển sang một số nước “xưng bá” như Tề, Tấn và Sở. Có thể so sánh hơi khập khiễng: vào năm 1945 Liên Hợp quốc chỉ có 51 thành viên, dần dần phát triển thành 193 nước như hiện nay.

Trong khoảng 200-300 năm, các bộ lạc phát triển dần lên thành bộ tộc rồi tiến lên một nhà nước phong kiến. Dần dà có khoảng 170 nước như vậy, trong đó có thể coi người Hoa Hạ chủ yếu sống quanh lưu vực sông Hoàng Hà còn người Bách Việt ở vùng sông Trường Giang.

Các nước này nói ngôn ngữ khác nhau, mỗi nước có vua riêng theo chế độ cha truyền con nổi. Họ thường xuyên có chiến tranh đồng thời cũng có sự giao lưu, liên kết với nhau.

Phải chăng Nhà nước Văn Lang ra đời trong thời kỳ này, mặc dù lãnh thổ của nó chưa được hoàn toàn xác định, rất có thể nằm ở phía Nam nước Sở. Có thể tin rằng Hùng vương đã thống nhất được 15 bộ tộc Lạc Việt để lập ra nhà nước đầu tiên. Nước Văn Lang chú trọng nghề làm lúa nước, nhà vua sống khá dân dã, còn đích thân đi cày trong lễ Tịch điền. Di tích trống đồng Đông Sơn cũng là một bằng chứng cho thấy trình độ kỹ xảo khá cao của người Việt.

Đáng chú ý, vua nước Sở cũng họ Hùng như vua nước Văn Lang. Điều này không có gì mâu thuẫn, vua nhà Lỗ cùng họ với vua nhà Chu, còn ngày nay vua của tiểu vương quốc Ras Al Khaimah và vua Shajah đều cùng họ Al Qasimi.

Như đã nói ở trên, vì với hàng trăm nước nên trong Đông Chu liệt quốc không nhắc đến Văn Lang. Trong truyện có một số nước thuộc Bách Việt có thể kể đến như Sở, Ngô, Việt (tức Mân Việt)...

Mọi người đều biết, trong các tác phẩm của Trần Hưng Đạo, Nguyễn Trãi, Ngô Sĩ Liên...cũng như các nhà văn hóa người Việt đều rất “hồn nhiên” trích dẫn các điển tích từ Đông Chu liệt quốc. Điều đó cho thấy từ lâu người Việt đã coi các giá trị của thời Xuân Thu Chiến Quốc là tài sản chung của người Hoa và người Việt.

Cùng thời gian với Xuân Thu, bên phương Tây là xã hội Hy Lạp cổ đại khá cởi mở, các sáng tác, phát minh về tư tưởng và kỹ thuật được nở rộ. Xã hội phương Đông thời Xuân Thu cũng được coi là thái bình khi có những Mạnh Thường Quân hào phóng chiêu hiền đãi sĩ, sẵn sàng bỏ tài sản nuôi nhiều người.

Con người thời đó còn có thú ngao du, đi tìm bạn tâm giao trong thiên hạ. Những buổi đàm đạo có thể kéo dài nhiều ngày, nảy nở ra nhiều sáng kiến về triết lý cuộc sống, xã hội.

Trong các triết gia lớn, nổi lên Khổng Khâu, tức Khổng tử, người nước Lỗ thuộc Bách Việt. Sau khi ông qua đời khoảng 200 năm, Nho giáo do ông chủ trương mới được coi là đi vào thực tiễn bởi Tần Thủy Hoàng. Theo đó sự tập quyền lớn lao được tập trung vào ngôi hoàng đế và Tần Thủy Hoàng là người đầu tiên thống nhất được một vùng lãnh thổ rộng lớn, gần bằng ngày nay.

Nhà Tần chỉ tồn tại được một thời gian ngắn, tiếp theo là giai đoạn Hán - Sở tranh hùng, theo đó Hạng Võ đã thua Lưu Bang. Đây cũng là thời điểm đánh dấu sự lùi bước của người Bách Việt trước người Hoa Hạ, từ lúc đó có tên gọi mới là người Hán. Nhà Hán lên, Nho giáo ngày càng được củng cố và tăng cường, trở thành nên tảng luân lý trong xã hội.

Sự tập quyền theo Nho giáo có xu hướng cực đoan, quá đặt nặng vấn đề phục tùng, tôn ti trật tự khiến cho xã hội phong kiến Á Đông chìm vào đêm trường lạc hậu hàng ngàn năm, chỉ vì không có sự cởi mở, phát huy trí lực của mọi người để phát triển như bên Phương Tây.

Bài viết nhỏ này không có nhiều tham vọng nhưng chỉ muốn gợi mở một điều, nếu xã hội chúng ta trở về như thời kỳ lịch sử lập nước của giai đoạn Xuân Thu, khi mà chưa có nhiều sự tập quyền, xã hội sẽ có nhiều hạnh phúc và tiến bộ hơn.

Những người anh hùng Lương Sơn Bạc

 

Mình đọc Thủy hử vào hồi lớp 6, sau này có xem thêm phim. Lâu quá, không nhớ hết chi tiết nhưng vẫn rất ấn tượng bởi lối dẫn dắt câu chuyện hấp dẫn, ly kỳ, nhiều cảm xúc cũng như tầm tư tưởng của bộ tiểu thuyết kinh điển.

Mở đầu, bộ truyện viết về Cao Cầu, một hạng người bản chất lưu manh nhưng đã len lỏi vào các nấc thang quan lại, lên đến chức Thái úy. Trong một xã hội nhiễu nhương, quan chức nhũng nhiễu dân chúng, các hảo hán như Lâm Xung, Võ Tòng, Dương Chí đã ra tay cứu giúp dân chúng và trở thành người phạm tội với triều đình.

Người được coi là khởi xướng ra phong trào nổi dậy tại Lương Sơn Bạc là Tiều Cái. Tuy nhiên sau khi Tiều Cái bị tử nạn trong một trận chiến thì Tổng Giang lên thay.

Thanh thế Lương Sơn Bạc ngày càng rộng lớn, anh hùng hào kiệt khắp nơi gia nhập vào nhóm với nhiều tài năng, tính cách đặc biệt, thậm chí kỳ lạ nữa. Khả năng chiến đấu của họ cũng đa dạng, nhiều thể loại, giỏi kỵ mã như Quan Thắng, Lâm Xung, Hồ Diên Chước, Tấn Minh, Đổng Bình, giỏi đánh bộ có Lý Quỳ, Võ Tòng, Lỗ Trí Thâm, các quân sự tài ba là Ngô Dụng, Chu Vũ...

Trong số 108 vị anh hùng được vinh danh, đặc biệt có 3 phụ nữ: Cố Đại Tẩu, Hổ Tam Nương và Tôn Nhị Nương.

Tác giả Thi Nại Am (1296 – 1370) xuất thân quan lại, nhưng thấy triều chính thối nát đã về nghỉ. Từ câu chuyện có thật, ông hư cấu thêm “bẩy, tám phần” để hoàn thành Bộ sách 70 gồm thiên vào giai đoạn cuối nhà Nguyên. Bộ sách đã được mọi người yêu thích vì nó phản ánh cuộc sống sinh động của xã hội đương thời cũng như sự phản kháng chống áp bức.

Khoảng năm 1368, Minh Thế tổ mới lên ngôi đã đọc sách, nổi giận và ra lệnh tống giam Thi Nại Am. Lúc đó, người ta cho rằng La Quán Trung, học trò của Thi Nại Am, tác giả Tam quốc chí sau này đã giúp thầy viết Hậu Thủy Hử. Hậu Thủy Hử viết xong trong 1 năm, theo đó cuộc khởi nghĩa Lương Sơn Bạc đã bị triều đình đánh bại, Thi Nại Am được thả.

Sinh thời, Mao Trạch Đông coi Thủy hử như một tấm gương của cuộc đấu tranh giai cấp, của giai cấp bị trị chống lại giai cấp thống trị, rất phù hợp với giai đoạn “phản đế đả phong” khi ĐCS mới lên cầm quyền.

Ngày nay, các chính phủ đã có nhiều phương tiện tân tiến để khống chế, kiểm soát người dân nhưng không thể nói cuộc đấu tranh của các tầng lớp dưới không còn nữa hay yếu đi. Thử nhìn sang các nước Somalia, Lybia, Mali, Sudan...mỗi nước đều có nhiều “Lương Sơn Bạc” theo đó là những căn cứ của các cánh quân nổi dậy chống chính phủ trung ương.

Mình thích tính cách và quan niệm sống trọng nghĩa kinh tài, chẳng cần biết trên đầu có ai của các anh hùng trong Thủy hử. Khi nào có thời gian, mình sẽ tranh thủ xem lại trọn bộ phim hiện đã có trên youtube.