Mới đây, cây vợt nữ xinh đẹp Elena Rybakina, 23 tuổi đã lần đầu tiên lên ngôi ở một đại giải quần vợt, còn là giải danh giá và lâu đời nhất Wimbledon, mang vinh dự về cho đất nước Kazakhstan.
Có điều Elena tuy lấy quốc tịch Kazakhstan nhưng không phải người Kazakh. Cô có bố Nga, mẹ Nga và sinh ở Moscow.
Cách đây 5 năm, Liên đoàn quần vợt Kazakhstan do tổng thống hiện nay Tokayev làm Chủ tịch đã có sáng kiến cấp học bổng cho cây vợt 18 tuổi đầy triển vọng Rybakina sang Mỹ tu nghiệp với điều kiện cô phải chơi dưới màu cờ Kazakhstan.
Không chỉ quần vợt, Kazakhstan từng nổi tiếng với sân bay vũ trụ Baikonour cũng như lãnh thổ mênh mông của nó là nơi thử nghiệm vũ khí hạt nhân. Về sau, cùng với Ukraine, Kazakhstan đồng ý giải trừ vũ khí hạt nhân với các thỏa thuận quốc tế.
Kazakhstan có lãnh thổ rộng lớn (2,73 triệu km2) nhưng dân số nhỏ (18 triệu), nếu so sánh với nước láng giềng Uzbekistan thì lớn gấp sáu lần trong khi chỉ bằng một nửa số người. Với mật độ thưa thớt như vậy, trước đây người Kazakh chủ yếu sống du mục cho đến khi người Nga tràn vào sinh sống khá đông.
Theo con số thống kê thời Liên Xô cũ, “dân tộc Nga” chiếm trên 50% dân số nước cộng hòa Sô viết Kazakhstan nhưng đến khi nước này tuyên bố độc lập vào năm 1991 thì “theo cách tính mới”, “người Nga” chỉ còn lại 20%.
Có thể hiểu người Nga và người nói tiếng Nga chiếm khoảng một nửa dân số Kazakhstan và do đó có gì lạ, kể cả khi độc lập thì nước này phụ thuộc rất nhiều vào Nga. Đúng ra sau khi Liên Xô tan rã thì chỉ còn 2 tiếp tục được coi là chư hầu của Nga, đó là Belarus, tức Bạch Nga và Kazakhstan.
Đáng chú ý, cả hai nước này đều theo thể chế độc tài, tổng thống Likashenko đã cầm quyền 28 năm tại Belarus, trong khi cựu tổng thống Nursultan Nazarbayev cầm quyền 29 năm mới nhường ngôi cho Tokayev, nhưng vẫn giữ lại chức Chủ tịch hội đồng an ninh quốc phòng và chủ tịch đảng Amanat cầm quyền.
Ý đồ của Nursultan muốn Tokayev, 69 tuổi chỉ là một bước đệm để cho con gái lớn Dariga của ông lên. Kazakhstan không có chức phó Tổng thống và theo hiến pháp, Chủ tịch Thượng viện, chức của Dariga, sẽ kế vị Tổng thống.
Tokayev vốn hoạt động trong lĩnh vực Ngoại giao, làm Thứ trưởng, Bộ trưởng, Thủ tướng rồi Chủ tịch Thượng viện. Khi lên tổng thống năm 2019, ông đã trả ơn “bác” bằng cách đổi tên thủ đô để mang tên Nursultan.
Nhưng trời không chịu theo lòng người khi tháng 1 năm nay đã xảy ra một cuộc binh biến, với kết quả Tokayev tước bỏ tất cả các chức vụ của cha con Nazarbayev để “giang sơn thu về một mối”.
Đáng chú ý, với tư cách là đồng minh và theo Hiệp ước hữu nghị và hợp tác, Nga gửi 2,000 quânvào nhưng chỉ nội trong vài ngày. 2,000 chỉ là một con số mang tính tượng trưng, không có giá trị thực chất.
Tháng 6 năm nay, Tokayev đã gây sốc khi tuyên bố rằng không công nhận hai nước cộng hòa tự xưng Luhansk và Donetsk mà Nga mới dựng lên sau khi đổ quân vào Ukraine. Tại diễn đàn kinh tế ở St Petersburg, ông nói nếu các nước tự xưng đều được công nhận thì thế giới sẽ có đến 500 nước!
Đến nay hai nước cộng hòa này mới chỉ được Syria và Bắc Hàn công nhận, trong khi Belarus chưa dám công nhận nhưng cũng không phát biểu gì. Điều này chắc hẳn làm Putin tức điên và ra lệnh đóng cửa ngay lập tức đường ống dầu xuất khẩu của Kazakhstan chạy qua lãnh thổ Nga.
Đường ống qua Nga chiếm 80% lưu lượng dầu, đồng thời là trụ cột của nền kinh tế nhỏ bé của Kazakhstan. Kazakhstan buộc phải đưa vấn đề lên tòa án quốc tế và Tòa đã phán quyết phạt vạ bằng tiền và yêu cầu Nga phải mở lại đường ống. Bên cạnh đó, Kazakhstan đang ráo riết mở các cuộc thương thuyết với các đối tác khác để tránh phụ thuộc con đường dẫn dầu qua Nga.
Sở hữu nhà vô địch Wimbledon là một điều quý giá đánh dấu cho việc Kazakhstan hòa nhập với thế giới văn minh. Nhưng vì người Nga chiếm tỉ lệ cao trong dân số nên con đường thoát Nga không dễ dàng. Chí ít tổng thống Tobayev sẽ tìm cách bớt phụ thuộc vào Nga.
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét
Mời bạn nhận xét