Tuổi 92, vì sao Mahathir trở lại chức Thủ tướng

 

Từ trước tới nay, tuổi 90+ mà vẫn giữ ngôi vị không nhiều. Năm 2015, vua Abdullah của Saudi băng hà ở tuổi 91. Năm ngoái, Mugabe của Zimbabwue chưa hề muốn từ bỏ quyền lực. Nhưng sự lú lẫn của tuổi 91 làm ông không thể đối phó được với các đồng chí đầy tham vọng của mình. Ông đã khóc khi bị ép phải từ chức tổng thống. Trong khi đó, Nữ hoàng Elizabeth đệ nhị vẫn còn giữ ngôi vị ở tuổi 92.

Các vị kể trên ở ngôi lâu như vậy có lý do lịch sử và đều không thông qua bầu cử. Còn trường hợp ông Mahathir Mohamed sắp bước vào tuổi 93 mà vẫn chiến thắng trong cuộc bầu cử dân chủ và trở thành Thủ tướng của Malaysia mới đáng đặt ra nhiều câu hỏi.

Mahathir cùng thế hệ với Lý Quang Diệu, chỉ kém ông Lý gần 2 tuổi. Hai ông đều con nhà giàu, học rất giỏi, Lý trở thành Luật sư còn Mahathir tốt nghiệp Bác sĩ và đều dấn thân làm chính trị khá sớm. Khi Singapore tách ra khỏi Malaysia năm 1965 thì Lý trở thành Thủ tướng nhưng con đường của Mahathir khá lận đận. Do bất đồng với , Tunku Rahman, lãnh tụ Đảng UMNO cầm quyền đồng thời là Thủ tướng đầu tiên của nước Malaysia độc lập vào năm 1957, ông bị thanh trừng khỏi ban lãnh đạo đảng UMNO. Sau đó, Mahathir đã viết quyển sách nổi tiếng The Malay Dilemma. Sách đề cao vai trò người Mã Lai, phê phán người gốc Hoa, coi họ là người kẻ hung hăng và hám tiền; đồng thời cũng đả kích mạnh mẽ chính phủ Kunku. Chính vì vậy, quyển sách bị cấm và Mahathir suýt nữa bị bỏ tù. Khi Kunku từ chức vào năm 1970, Abdul Razak lên thay, Mahathir trở thành Bộ trưởng rồi phó Thủ tướng thì lệnh cấm vẫn tiếp tục có hiệu lực. Chỉ đến năm 1981, khi Mahathir chính thức trở thành Thủ tướng thì quyền sách mới được phép lưu hành công khai.

Trong 22 năm làm Thủ tướng của Mahathir, Malaysia đã có những bước phát triển mạnh mẽ, tuy chưa phải là một trong 4 con hổ mới (NIC) của Đông Á, nhưng cũng được coi là thành công. Về đối ngoại, trái ngược với Lý Quang Diệu thân thiện với phương Tây, Mahathir nổi tiếng với những phát ngôn chống Mỹ và đặc biệt xung khắc với cựu Thủ tướng Úc Keating.

Mahathir quả là một chính khách dễ thay đổi. Trước khi làm Thủ tướng, ông chống người Hoa, khi lên thì lại chống người Mỹ. Trước đây, ông là cộng sự thân thiết của Abdul , Thủ tướng thứ hai của Malaysia, được Abdul nâng đỡ và đưa ông vào vị trí lãnh đạo thì sau này ông lại kịch liệt chỉ trích con trai ông, thủ tướng mãn nhiệm Najib Razak đến mức ly khai với Đảng và đứng về phía phe đối lập. Ông đã lãnh đạo phe chống chính phủ để đánh bại Đảng UMNO cầm quyền từ khi Malaysia giành độc lập đến nay.

Đối với Anwar, nay đã 70 tuổi, người từng được ông đưa lên ghế Phó Thủ tướng, nhưng rồi cách chức và bỏ tù thì nay lại là đồng minh thân thiết. Thậm chí Mahathir còn hứa sẽ trao lại quyền lãnh đạo cho Anwar trong 2-3 năm tới. Về đối ngoại, lâu nay không còn thấy Mahathir có những phát ngôn chống phương Tây nữa và có tin chính sách mới sẽ cứng rắn với Trung Quốc.

Ở tuổi 92, lẽ đương nhiên sức lực và trí lực của con người đều đã suy giảm nghiêm trọng. Vậy lý do nào mà người dân Malaysia lại bầu cho Mahathir ?

Trong cuộc trưng cầu dân ý cách đây chưa lâu, người dân Anh đã chọn giải pháp đưa nước Anh ra khỏi EU. Đây là một điều “dại dột” vì gây thiệt hại nặng nề cho kinh tế nước Anh mà chính người Anh phải hứng chịu. Ngay sau đó, người Mỹ cũng “ngờ nghệch” không kém khi bầu Donald Trump, một kẻ điên rồ và bịp bợm làm tổng thống.Nhưng dường như những “sai lầm” đó không tai hại như người ta tưởng, bởi cái gì cũng có hai mặt: tốt xấu, hay dở. Ngay trong trường hợp vừa xấu vừa dở thì cũng không mất hết, biết đâu lại có cái được lớn hơn nhiều.

Người ta thường nói, đoàn kết mang lại thành công, rồi “giữ gìn đoàn kết như giữ gìn con ngươi của mắt mình”. Nói vậy nhưng làm được bao nhiêu ? Chiến dịch “đả hổ diệt ruồi” của Tập Cận Bình đã đụng chạm đến những quan chức cao cấp trong guồng máy Đảng, quân đôi và công an, nhiều người bị bỏ tù, tử hình, có người tự sát. Khách quan mà nói, nạn tham nhũng ở Trung Quốc đã được đẩy lùi một bước đáng kể, làm niềm tin của người dân đối với chế độ và chính quyền được khôi phục.Tuy nhiên, điều này cũng làm ông Tập phải lo lắng đến viễn cảnh ông từ bỏ quyền lực và về hưu thì cá nhân ông khó có thể an toàn, đó cũng là lý do ông phải tìm cách xóa bỏ giới hạn 2 nhiệm kỳ để có thể ngồi lâu hơn.

Ở tầm mức doanh nghiệp, một khi nhân viên ghét chủ, chủ coi khinh nhân viên, những ý tưởng từ trên không được thực hiện nghiêm túc, thậm chí còn bị phá hoại ngấm ngầm thì nếu không phá sản, công ty cũng không phát triển được. Trong một gia đình, vợ chồng không “happy” với nhau thì hậu quá có thể đoán biết, ly dị hay chung sống địa ngục cũng đều là bất hạnh.

Thực thi dân chủ , chấp nhận sự khác biệt, thậm chí chấp nhận cái sai thì phần thưởng lớn hơn sẽ là sự khoan dung, đồng thuận và thương yêu. Cái đó lớn hơn nhiều, cao xa hơn nhiều, chẳng hạn so với việc vì Brexit mà nước Anh mất chục tỉ hay trăm tỉ. “Thuận vợ thuận chồng, tát biển Đông cũng cạn”, trong một đất nước cũng vậy, trên dưới đồng lòng chính là sức mạnh vô địch. Dùng bạo lực và gian dối để áp đặt duy ý chí sẽ không bao giờ mang lại sự đoàn kết thực sự. Đó là điều mà những thể chế độc tài không hiểu và không chịu làm theo.

Chính vì thế, đồng thuận để một ông già ở tuổi sắp chết làm lãnh đạo, đất nước Malaysia vẫn sẽ có một tương lại tươi sáng.