Nước Úc thuở ban đầu

Nhân dịp Australian Day, mình cố đọc cho hết cuốn “Australia from the begining” (Nước Úc thuở ban đầu). Đây là cuốn sách dành cho thiếu niên, nhưng phải nói viết rất sinh động, kể về câu chuyện cha ông đã dựng nước như thế nào.

Với một lịch sử ngắn ngủi trên hai trăm năm, các thế hệ đi trước đã xây dựng được một đất nước giàu đẹp, một cường quốc trên thế giới. Đọc sách mà không khỏi ngưỡng mộ về sự dũng cảm vượt qua gian khó, bằng bàn tay và khối óc trong hoàn cảnh vạn sự khởi đầu nan.

Lục địa Úc được các nhà thám hiểm châu Âu đặt chân đến nhiều lần từ đầu thế kỷ 17, nhưng họ chỉ đến Bắc, Tây và Nam Úc. Đó là những nới đất đai khô cằn, không có nước ngọt và “không nhằn” được.

Đến năm 1770, Thuyền trưởng Cook tình cờ phát hiện ra bờ đông của Úc. Trong vài tháng, thuyền của ông đã thả neo nhiều lần dọc theo bờ biển từ Nam lên Bắc, Cook và cộng sự bước lên bờ, tiến hành tìm hiểu đất đai, đo đạc, vẽ bản đồ và tiếp xúc với thổ dân.

Về nước Anh, báo cáo của Cook đã gây ấn tượng lớn về một mảnh đất trù phú để có thể lập nghiệp. Triều đình đã quyết định tổ chức một hạm đội gồm 11 chiếc tàu như một chuyến đi định cư đầu tiên.

Đoàn tàu có khoảng 1,300 người, trong đó khoảng 750 tù nhân, ngoài ra là quản giáo, binh lính, thủy thủ và công chức. Sau 8 tháng lênh đênh trên biển làm 48 người chết họ đã đến được miền đất hứa. Theo kế hoạch, đoàn tàu sẽ cập bến Botany bay, cạnh sân bay Sydney ngày nay.

Tuy nhiên sau khi thuyền trưởng Phillip đồng thời là toàn quyền đầu tiên và một số người lên bờ khảo sát thì thấy không ổn, ông ra lệnh đoàn tàu tiếp tục hành trình lên phía bắc và đổ bộ vào Sydney cove, chính là Circular quay ngày nay, cũng là nơi có các địa danh nổi tiếng như Opera house, Harbour Bridge, Mrs. Macquriea chair.

Đó vào ngày 26/1/1788 đi vào lịch sử như ngày quốc khánh, cách đây đúng 234 năm.

Những năm tháng đầu tiên cực kỳ khó khăn vì thiếu thốn đủ thứ, chưa quen thời tiết, mọi người phát quang, chặt cây để dựng lên những lều trại đầu tiên mà vẫn chưa đủ, phải ở đỡ trong hang. Lương thực thực phẩm mang theo dần dần bị cạn kiệt trong khi chưa nuôi trồng được dẫn đến việc mọi người bị cắt khẩu phần ăn.

Đoàn tàu thứ hai bị lạc đường, xuống tận Nam cực và đến muộn hơn dự kiến 6 tháng, cách đoàn tàu thứ nhất 2 năm 5 tháng. Đến nơi thì rất nhiều người bị đau nặng, lên bờ vài ngày thì chết.

Trong lúc gian khó mới thấy câu ngạn ngữ của người Việt là đúng: Một người lo bằng kho người làm. Làm lãnh đạo bây giờ có vẻ dễ quá, chỉ giỏi nói là được nhưng hồi đó thì thực sự là sự gánh vác non sông. Khi chưa có chức thủ tướng hay thủ hiến mà quyền hành tập trung vào toàn quyền (governor). Bốn vị toàn quyền đầu tiên trong 20 năm đầu tiên là Phillip, Hunter, King và Bligh với lãnh địa gọi là New South Wales, sau này chia thành các tiểu bang NSW, VIC, QLD, TAS và Canbera.

Tù nhân đông nhất nhưng cái xấu trong người họ không dễ gì gột bỏ nhanh chóng, đó là tính lười nhác, lưu manh, côn đồ. Thủy thủ và binh lính cũng không được huấn luyện để làm các công việc sản suất hay xây dựng nhà cửa.

Toàn quyền Phillip bị thổ dân đâm một nhát dáo xuyên từ đằng trước ra đằng sau. Ông không chết ngay nhưng bị suy sụp sức khỏe, phải từ chức và hồi hương. Trước việc binh lính kiêu binh buôn lậu rượu, Toàn quyền Bligh ra lệnh cấm thì lại bị quân đội bắt giam. Chính phủ không hiểu mô tê gì đã cách chức và triệu hồi ông về Anh.

Khi hoa màu, chăn nuôi bắt đầu được thu hoạch thì xẩy ra nạn ăn trộm của thổ dân, dẫn đến những cuộc đụng độ và trả thù. Tuy nhiên, phải khẳng định những đóng góp quan trọng của thổ dân, những người am hiểu địa hình địa vật khi dẫn dắt những người anh em da trắng khai phá vùng đất mới.

Một đất nước tự do dân chủ và văn minh hiện đại. một nơi đáng sống, đáng mơ ước là thành quả của cuộc đấu tranh bền bỉ, sự nâng niu trân trọng và vun đắp trong nhiều thế hệ. Những người như mình và con cháu sẽ luôn ghi nhớ và tri ân.