“Ngân sách cho tất cả mọi người”

Tổng trưởng Kinh tế Jim Chalmers vừa công bố kế hoạch ngân sách cho năm tài khóa 2024-2025 mà ông mô tả là một bản Ngân sách “cho tất cả mọi người dân Úc”. Đó là cách nói lùa gà, dù sao cũng không không trắng trợn đến nỗi: "Tiền điện tăng thì mọi người đều hưởng lợi”.

Theo quy luật khách quan của một xã hội còn phân chia giai cấp và xung đột lợi ích, nếu vận hành thị trường thì không thể định hướng. Bất kỳ chính sách nào cũng có winner và loser, đối nghịch như nước và lửa, không thể mọi người giống nhau được.

Nhưng thôi để cho vui vẻ, chúng ta thử “tô hồng” một chút về những cái được trong kế hoạch ngân sách mới để xem chính phủ ứng phó với bão giá ra sao. Điều đập vào mắt mọi người là ông Chalmers thông báo mỗi gia đình sẽ được trợ giá $300 tiền điện.

Vẫn câu chuyện được và mất. Có tiền thì vui nhưng cũng nên hiểu điều này sẽ làm ngân sách tốn $7.8 tỉ. Cộng thêm một số gia tăng chi tiêu khác như hỗ trợ tiền thuê nhà đã làm đảo ngược cán cân từ chỗ ngân sách thạng dư sẽ trở nên thâm hụt chỉ sau một năm.

Mọi người có thể đoán được lý do của việc chi tiêu hào phóng là chỉ còn 10 tháng nữa là thời điểm tổng tuyển cử cho nhiệm kỳ tới.

Một chính sách lớn là sẽ cắt giảm di dân, trong đó có cả du học khi chính phủ coi giá sinh hoạt cao là vì di dân. Đây là cách lý giải rất được lòng dân vì không hiểu sao đa số cử tri Úc luôn muốn cắt giảm di dân.

Bây giờ có đủ các loại máy chụp chiếu cắt lớp mà còn chưa chẩn đoán được bệnh gì, đằng này chỉ nắm cổ tay mà phán như đúng rồi. Chưa có bằng chứng hay nghiên cứu nào chứng minh được sự liên quan giữa di dân và giá cả mà cứ đổ thừa như vậy thì giỏi thật.

Nhìn sang Việt Nam, càng hô hào giảm biên chế thì biên chế càng tăng. Úc cũng vậy, các chính khách luôn nói phải giảm di dân nhưng thực tế thì người bên ngoài vẫn vào với nhiều lý do khác nhau. Sau cơn sốt visa đầu tư kinh doanh 188 thì nay là trào lưu visa tay nghề làm việc 482.

Sự thực, di dân là động lực tăng trưởng kinh tế, mặc dù phải trả giá đôi chút về môi trường và xã hội. Trong hoàn cảnh tâm lý bất lợi, chính khách nào dám bày tỏ quan điểm phải tăng cường di trú thì không khác nào sự tự sát về mặt chính trị.

Nhìn chung chinh phủ của Thủ tướng Albanese đang xuôi chèo mát mái với con thuyền kinh tế Úc, các chỉ số về tăng trưởng, thất nghiệp, lạm phát đều ổn định ở mức an toàn. Dự báo từ nay đến cuối năm xác suất tăng lãi suất là 10%, giảm cũng 10%, như vậy triển vọng giữ nguyên là 80%, đó cũng là điều kiện để thị trường địa ốc phát triển bền vững.