CHIẾN TRANH THƯƠNG MẠI ĐI ĐẾN ĐÂU

Với hai “phát súng” chỉ cách nhau vài ngày nhắm vào hai gói hàng hóa trị giá 50 tỉ USD và 200 tỉ USD, chiến tranh thương mại giữa Mỹ và Trung Quốc đã trở thành một thực tế, giai đoạn hòa bình, hòa hoãn đã trôi qua. Mục đích của Mỹ, như TT Trump đã từng nói là “gây tổn thương tối đa cho Trung Quốc và tối thiểu cho người tiêu dùng Mỹ”.

Câu hỏi đặt ra ở đây là cuộc chiến này chỉ dành cho Trung Quốc hay là chống lại cả thế giới ? Dễ thấy, Mỹ đang là con bò để vắt sữa, “người ta lợi dụng Mỹ để làm giàu”. Ai cũng biết rằng Mỹ đang nhập siêu nhiều nhất, trong khi cân bằng thương mại mới là sự công bằng trong mối quan hệ mậu dịch. Nhìn góc độ khác, với tư cách là ông anh cả hùng mạnh nhất, tại sao bỗng dưng “ông anh” lại so đo thiệt hơn với em út làm chi ?

Sau một thời gian được vỗ béo về kinh tế, Trung Quốc đã xuất hiện các tham vọng về chính trị, quân sự. Kế hoạch “một vành đai, một con đường” rõ ràng là mưu đồ thống trị thế giới, đe dọa địa vị của Mỹ. Để hóa giải sự bành trướng của Trung Quốc, ông Trump đã từng nói đến chuyện Mỹ có thể ủng hộ Nhật Bản phát triển vũ khí hạt nhân. Nếu Nhật có vũ khí hạt nhân sẽ tạo ra tiền lệ chạy đua vũ trang khó lường bởi Hàn Quốc hay Đài Loan cũng sẽ đi theo. Đương nhiên, Trung Quốc rất sợ viễn cảnh này nên đã ép Kim Jong Un giải trừ hạt nhân, nhằm xóa cái cớ đe dọa hạt nhân trong khu vực Đông Bắc Á.

KInh tế luôn liên quan chặt chẽ đến chính trị. Việc làm của Tập về việc xóa bỏ giới hạn nhiệm kỳ của chức Chủ tịch đã tạo ra một hình ảnh nước Trung Hoa phản cảm. Ngay đến Putin tìm mọi cách níu kéo danh vọng nhưng người ta tin ông không cống hiến đến hơi thở cuối cùng, sẽ có lúc ông về hưu. Quyền lực mà thiếu kiểm soát chắc chắn dẫn đến tha hóa. Thử hỏi, khi nắm trọn quyền lực tột đỉnh, Hitler liệu có còn đặt quyền lợi nước Đức cao hơn những tham vọng cá nhân ngông cuồng của hắn ? Ở đây, họ Tập sẽ áp dụng phương cách “xanh vỏ đỏ lòng”, ra vẻ chống Mỹ nhưng thực chất là sẵn sàng nhượng bộ để đổi lại, Mỹ sẽ chiếu cố cho ông ta mãi mãi ngồi trên ngai vàng nước Tàu.

Nếu cho rằng mặc nhiên Mỹ phải là cái ô che chở, trả tiền quân sự, rồi mua hàng cho các nước thì đó là tư duy của thời “hai phe, bốn mâu thuẫn”. Cứ như vậy mãi thì sẽ có ngày Mỹ không còn đủ sức mạnh để bao sân cho các hoạt động cao cả vì mục đích tự do và nhân quyền trên toàn thế giới. Và bây giờ là lúc Mỹ xóa bỏ những điều vô lý bấy lâu và đặt quyền lợi của nó lên trên hết.

Một danh sách “nóng” gồm 16 nước, bao gồm Nhật, Đức, Canada... cũng như Trung Quốc, Mexico, Vietnam...xuất siêu hàng vào Mỹ đã được công bố. Tuy nhiên, chính quyền Trump nhấn mạnh hành động của Mỹ đối với từng nước là khác nhau, thông qua các đàm phán song phương. Khác nhau bởi vì giữa những nước tiên tiến đồng minh sẽ có nhiều thứ để trao đổi và hợp tác; trong khi đó, các nước xuất cảng hàng thứ cấp chỉ biết cạnh tranh bằng giá rẻ và thao túng, định hướng tiền tệ, tất phải hứng chịu những đòn trừng phạt về thuế.

Cuộc chiến chống Trung Quốc lần này không chỉ có ý nghĩa về kinh tế tài chính mà khía cạnh kỹ thuật cũng quan trọng không kém. Trong quan hệ làm ăn với Mỹ, Trung Quốc đã và đang mua nhiều máy móc thiết bị, phát minh, sáng chế kỹ thuật để phát triển công nghiệp 4.0 đầy triển vọng. Đây chính là điều phía Mỹ cần ngăn chặn một cách khẩn cấp.

Trong bối cảnh thế giới đang dư thừa các loại hàng hóa rẻ tiền, hàm lượng chất xám thấp thì vai trò “công xưởng” của Trung Quốc không còn có ý nghĩa như trước. Nếu không có hàng Trung Quốc, nguồn cung vẫn còn rất dồi dào. Mặt khác, một khi nền sản xuất công nghiệp nói chung của thế giới chững lại, các nhà máy đóng cửa hoặc giảm công suất, giảm thiểu việc việc sử dụng nguyên nhiên liệu và phế thải lại là điều tốt lành cho việc bảo vệ môi trường.

Trong mỗi sản phẩm hàng hóa dịch vụ, thương mại là đầu ra, còn đầu tư là đầu vào. Cùng với giải pháp đánh vào hàng nhập khẩu, Ngân hàng FED tăng lãi suất liên tiếp và nhiều hơn dự kiến cũng là những đợt pháo kích làm các nước mất nguồn vốn đầu tư, dòng tiền đang chạy trở về Mỹ.

Người ta đưa ra nhiều dự báo về diễn biến của cuộc chiến. Cứ nhìn vào màu đỏ bao trùm của thị trường chứng khoán Trung Quốc thì mọi người hiểu triển vọng của “nước láng giềng” là rất xấu. Nếu bạn ra các trung tâm thương mại mà thấy nhiều shop đóng cửa thì nghĩa là sức mua của người tiêu dùng đã sụp giảm.

Thị trường không chỉ quyết định bởi quan hệ cung cầu mà yếu tố tâm lý xã hội còn quan trọng hơn. Ông Trump chính là người ưu thích hơn ai hết trò chơi hư hư thực thực này.

BÓNG ĐÁ VÀ TÌNH YÊU

Tình yêu thật kỳ lạ: bạn có thể sung sướng trong mối tình một đêm với kẻ xa lạ, đồng thời vẫn hạnh phúc với vợ hay chồng, người bạn biết tường tận. Còn với mình, không chỉ yêu một đội bóng, mà là hai. Đội Úc là đội hầu như chẳng biết cầu thủ nào, còn Anh thì mình lại rất rành về các thành viên của đội.

Bóng đá Anh là giải đấu mình rất say mê và thường xuyên thưởng thức trên màn ảnh nhỏ. Đa số các thành viên đội tuyển Úc đá cho các đội hạng hai, gọi là Championship, một số đá giải Ngoại hạng Anh nhưng chỉ là những cầu thủ vai phụ và bị lu mờ trước các ngôi sao. Mình không có đủ thời gian xem các hạng hai, ba, tư...nên không hân hạnh được biết các cầu thủ Úc. Đội tuyển Anh thì ngược lại, chẳng có ai đá đội hạng 2 mà toàn đá cho ngoại hạng. Tuy vậy, HLV trưởng Southgate lại là một HLV của một đội Championship. Nhưng vì ông kiêm nhiệm HLV đội U21 của Anh nên đã bất ngờ được bổ nhiệm vào ghế HLV đội tuyển Anh.

Dấu ấn của ông Cửa Nam (Southgate) đối với đội tuyển Anh là việc trẻ hóa đội hình. Anh là đội có tuổi bình quân trẻ nhất ở World cup lần này, trong đó Kane nhận bằng đội trưởng ở tuổi mới 24. Có thể lý giải rằng ông chỉ là HLV “tầm thường” nên khó thu phục được các công thần của đội. Hơn nữa, là cựu HLV U21, ông dễ dàng đôn các học trò cũ lên.

Người mở tỉ số bằng quả đánh đầu kinh điển cho đội Anh trong trận tứ kết với Thụy điển là một chàng trai không quá trẻ nhưng mới lạ: Maguire. Còn người hùng trong trận 1/16 trước đó với Colombia là thủ môn Pickford cũng chỉ có số lần khoác áo đội tuyển đếm trên đầu ngón tay. Nhưng phải nói đội Anh đã gặp may, đôi rơi vào bảng đấu khá ngon, rồi lịch thi đấu thuận lợi. Anh được gặp 2 đội yếu Tunisia và Panama ở hai trận đầu tiên và dễ dàng thắng với tổng tỉ số 8-2, gây dựng được tinh thần tự tin cho toàn đội. Gặp Bỉ ở trận cuối vòng bảng, Anh chỉ cần hòa là đủ nhất bảng, nhưng lại thua để rơi vào nhánh ngon hơn.

Giờ thì Anh đã trở thành favourite của chức vô địch thế giới khi đội đã trình diễn được một lối đá rất thuyết phục. Có thể mạnh dạn nói rằng, trận gặp Croatiaở bán kết sắp tới là ngon ăn. Trận chung kết dù gặp lại Bỉ hay đại chiến với Pháp thì Anh vẫn là cửa trên.

Vào lúc Southgate công bố danh sách đội đi Nga, mình đã không khỏi thất vọng khi một loạt cầu thủ yêu thích đã bị ra dìa như Hart, Smalling, Gibbs, Walcott và đặc biệt là Wilshere. Nhưng thật không ngờ, những cầu thủ trẻ nước Anh lại có thể chơi hay đến thế. Nay Úc đã đi xa, chỉ còn Anh, còn lại tình yêu với đội tuyển bóng đá Anh.

KHÁT VỌNG TỰ DO

Mình tin rằng trong tâm khảm mỗi người trong chúng ta đều có một ước mơ nào đó nhưng lại không dễ có cơ hội để bộc bạch những điều thầm kín của mình. Ước mơ đó không hình thành một chốc một lát mà có một quá trình dài lâu, từ khi còn tấm bé.

Bố mình đi nước ngoài từ khi mình chưa ra đời, bên ông bà ngoại cũng có tài sản, cho nên từ khi lọt lòng, mình đã có một cuộc sống vật chật đầy đủ hơn so với những đứa trẻ cùng lứa. Vào thời bọn trẻ còn ăn cơm độn nhá với cà muối thì mình đã uống sữa ngoại. Bạn học cùng lớp mình vẫn đi dép lê không tất vào mùa đông thì mình đi giầy. Mặc dù vậy, mình không thích ăn mặc khác người mà chỉ mong được giống mọi người. Vào những năm 70-71, khi em gái mình ra đời thì nhà mình đã có người giúp việc.

Có người làm trong nhà nhưng mình được giáo dục tính độc lập cao độ. Từ khi 4-5 tuổi, đã tự rót nước uống. Vì hậu đậu và vụng về, đánh vỡ rất nhiều cốc nên được thửa riêng cốc nhựa. Tự đi học từ năm học lớp 1, quãng đường từ phố Châu Long đến trường Chu Văn An dài 1300m, độ dài mà người lớn đi cũng phải mỏi chân. Năm 13 tuổi, vào thời xe đạp vẫn phải đăng ký giấy phép, đã được bố mẹ một cái xe đạp với biển số trùng với ngày sinh. Năm 17 tuổi, đi buôn kiếm được tiền, mình mở sổ tiết kệm để cất giữ. Số tiền tiết kiệm được gần đủ mua được cả cái xe đạp, một cơ nghiệp thời đó. Khi chính thức đi làm từ năm 21 tuổi, dù vẫn được mẹ nấu cơm, nhưng đã tự trả tiền ăn.

Dường như có một sự khác biệt rõ ràng giữa những người sống bằng khả năng của mình với những người sống bằng xin xỏ, nhờ vả. Người quen bú mớm thường tham lam, tìm mọi cách cướp phá, thực chất là nô lệ cho đồng tiền và những thứ vật chất tầm thường. Họ không thể cảm nhận được những giá trị khác đáng yêu, đáng quý của cuộc sống. Chỉ khi tự làm chủ được về tài chính thì mới có thể sống chậm, ngẩng cao đầu ngó nghiêng, hướng tới một điều hết sức cao cả, đó là sự tự do.

Khó giải thích về hai chữ “Tự do” lắm. Trai, gái nằm trên hay nằm dưới sẽ mang lại nhiều khoái cảm hơn, không thể là chủ đề bàn tán của những đứa trẻ con, bạn chỉ có thể hiểu được nó khi bạn đã là người lớn. Nếu bạn chưa từng được sống trên một đất nước tự do như nước Úc thì cảm nhận về các giá trị dân chủ, nhân quyền không thể đầy đủ. Nói vậy không hẳn bạn bắt buộc phải sống ở Úc hay các nước tiên tiến, dù sao để có được tự do về tư tưởng cần thời gian và những đột phá về tư duy. Không làm full time cũng là cách mình cảm thấy không bị lệ thuộc vào một công ty hay tổ chức nào cả. Mình không còn viết cho bất kỳ tờ báo nào, bởi để lấy mấy đồng nhuận bút và để được đăng bài, ít nhiều phải uốn éo ngòi bút theo ý của người duyệt bài. Đến tận bây giờ, khi đã có tuổi, mình mới cảm nhận được tự do là điều quý giá nhất, không gì so sánh được.

Tuy vậy, tự do không có nghĩa là không có ràng buộc. Bạn không thể phủ nhận sự giáo dục của cha mẹ và cũng không thể thoái thác trách nhiệm với con cái. Trong xã hội phương Tây, có thể coi cả ba môi trường giáo dục là xã hội, trường học và gia đình đều quan trọng, nhưng đối với văn hóa phương Đông, sự dậy dỗ của gia đình là chủ yếu. Tinh cha huyết mẹ sinh thành, được nuôi ăn, mặc là chuyện đương nhiên, cái mà những người con nên cám ơn cha mẹ là những rèn dũa cho các tính cách quý báu để vào đời. Đối với mình, điều luôn luôn ghi nhớ là suy nghĩ độc lập, tính kiên trì và sự tự tin.

Một số bạn bè từng thắc mắc rằng, mình chức bé mà sao dám giao du với một số người chức to ? Chẳng biết nói sao. Khi nghĩ lại thì thấy chuyện đó cũng giống như một đứa lên bốn phải tự rót nước uống, một việc làm quá sức vào lúc đấy. Dù có đổ vỡ, nhưng nó không cảm thấy sợ phải tự phục vụ khi khát và tự làm những điều muốn làm.

Thành công không phải con đường duy nhất hoặc quan trọng nhất để mang lại hạnh phúc, bởi càng tham vọng càng dễ chuốc lấy khổ đau và những trói buộc. Tư do mới là cái mang lại hạnh phúc.