Cải cách vấn đề học văn

 

Dòng trạng thái của tân Bộ trưởng Giáo dục-Đào tạo Nguyễn Kim Sơn trên Fanpage có đoạn:

"Vì có quá nhiều việc cần phải làm để cho giáo dục tốt hơn, nên những việc gì có thể thực hiện được ngay, thì đề nghị các thầy, các cô chúng ta cùng điều chỉnh luôn. Một trong những việc đó là chấm dứt học theo văn mẫu, bài mẫu, dẫn tới triệt tiêu sự sáng tạo của thầy và trò".

BT Sơn từng là một giáo viên dạy văn nên chắc hẳn ông hiểu rõ thực trạng việc học văn hiện nay. Quả thật, cách học theo bài văn mẫu là cách học văn cách đây... một ngàn năm, vào thời các triều đình phong kiến tổ chức các kỳ thi tuyển người ra làm việc nước.

Để được điểm cao, các sĩ tử phải lọt được vào khuôn mẫu, tầm chương trích cú được nhiều mẫu mực từ sách thánh hiền.

Đặc biệt không được phạm húy, phạm lỗi trong đó lỗi chính tả được coi là quan trọng.

Rồi chữ phải đẹp, bây giờ rõ ràng là không cần vì đã có máy, và máy tính còn sửa luôn được lỗi ngữ pháp chính tả.

Tình trạng học văn kiểu cũ dẫn đến tình trạng nhiều người học hết lớp 12 mà không thể viết, hết đại học hoặc hơn cũng chỉ viết được những cái vớ va vớ vẩn, nhàm chán. Tất nhiên cũng có nhiều người viết giỏi nhưng do họ tự học, tự rèn hoặc do năng khiếu trời cho.

Bắt mạch là như vậy, còn "bốc thuốc" sẽ ra sao?

Mình không biết, nhưng được chứng kiến các cháu lớp 9, lớp 10 bên Úc viết ra được những bài văn cực kỳ xuất sắc, rất có hồn và ý tứ phong phú.

Văn học thực sự không có chỗ cho sự nhai lại mà người viết luôn luôn cần có sáng tạo và ý tưởng mới. Nếu không tìm được cái mới lạ thì đừng viết, vì có viết mọi người cũng không thèm đọc.

Một câu hỏi nên đặt ra là viết giỏi để làm gì?

Mình xin kể một câu chuyện. Khi đi làm, mình được một đồng nghiệp động viên "mày viết giỏi hơn cả salesman". Để ý xem salesman viết ra sao thì mới thấy xấu hổ với lời khen, vì họ viết trên tài mình rất nhiều.

Một cậu salesman bán nhà người Úc đi làm từ lúc 17 tuổi. Thấy được việc chủ kêu làm full time, vậy là cậu bỏ học đi làm luôn. Điều này có thể kỳ lạ đối với người Việt nhưng đối với Tây là bình thường.

Bây giờ thì cậu ý đã thành công, sự nghiệp vững vàng, tài chính dư dả. Dù học hành dang dở nhưng cậu nói và viết đều rất hay, sâu sắc thuyết phục. Cũng phải thôi, để móc túi người ta lấy 1 nghìn đô không dễ, còn móc vài triệu chắc chắn phải khó hơn nhiều.

Văn là người, một người có trải nghiệm thực tế nói hay viết đều rất truyền cảm, có căn cứ cụ thể và không bao giờ hô hào sáo rỗng. Họ mà làm chính trị cũng dễ thành công, vì có thể dụ cử tri bỏ phiếu cho mình.

Muộn còn hơn không, hy vọng công cuộc cải cách học văn ở Việt Nam thu được kết quả.