Chiến tranh Thương mại và Chủ nghĩa bảo hộ

 

Cuộc chiến giữa hai loài hoa (Hoa Kỳ và Trung Hoa) đã leo đến nấc thang nóng bỏng với mức thuế 145 và 125 chĩa về nhau. Điều trước tiên mọi người có thể thắc mắc là với mức thuế cao như vậy thì một xã hội tiêu dùng như Mỹ liệu có thiếu hàng? Không đến nỗi đâu, có lẽ một trong những lý do của chiến tranh thương mại bùng nổ là do hàng hóa đã trở nên quá dư thừa.

Ông tổ Mạc râu từng đưa là tiên đoán về xã hội cộng sản, đó là thế giới đại đồng không còn biên giới quốc gia và “của cải tuôn ra rào rạt”. Bây giờ của cải rào rạt rồi nhưng chưa có xã hội cộng sản, ngược lại do của cải phân phối không đều dẫn đến chênh lệch giàu nghèo và đào sâu thêm bất công.

Tự do thương mại khuyến khích hoạt động đầu tư của các đại công ty xuyên quốc gia, biên giới quốc gia được xóa nhòa về phương diện kinh tế, cho phép phân công lao động hợp lý, mỗi khu vực lãnh thổ được phát huy thế mạnh của mình, gia tăng năng suất lao động, đẩy mạnh sản suất hàng hóa.

Có điều thế giới ngày nay không được như vậy mà hàng hóa Trung Quốc tràn ngập khắp mọi nơi, chiếm lĩnh và chèn ép thị trường tất cả các nước.

Ông Peter Navarro, cố vấn kinh tế của Tổng thống Mỹ, một học giả uyên bác có nhiều đầu sách nổi tiếng đã nói “Vietnam is essentially a colony of communist China. China uses Vietnam to trans-ship to evade the tariffs.” (Việt Nam thực chất là thuộc địa của Trung Cộng. Trung Quốc dùng Việt Nam để làm trạm trung chuyển trốn thuế).

Ở đây Việt Nam được nêu như một ví dụ tiêu biểu chứ không phải là quốc gia duy nhất đổi nhãn hàng Tàu để trốn thuế khi xuất khẩu vào thị trường Âu Mỹ.

Ngay cả Đài Loan, một nước thù địch với Trung cộng về chính trị cũng đã lên tiếng than phiền về việc bị lợi dụng để nhập nguyên vật liệu giá rẻ của Trung Quốc rồi lấy nhãn hiệu Đài Loan để xuất đi Mỹ. Ngoài Việt Nam và Đài Loan thì các nước Đông Nam Á và nhiều nước khác đều có chung nỗi lòng.

Sự thể đã căng thẳng thế này, Trung Cộng đòi chơi đến cùng, trong khi chính quyền Trump ngỏ lý muốn thương lượng. Chứng khoán đã mất nhiều điểm khi Trump dọa cả thế giới, trước khi úp sọt thằng Tàu, nay ông dịu giọng nhằm mong chứng khoán hồi phục mà thôi.

Đối với Trung Quốc, chỉ trả đũa 125% mà không đủ sở hụi 145%, chứng tỏ họ không muốn leo thang thêm. Trung cộng còn “khóc” nói bị bắt nạt và kêu gọi Châu Âu, Úc đứng chung chiến hào chống Mỹ. Kỳ vậy, Châu Âu và Úc là đồng minh của Mỹ và chưa bao giờ đứng về phe Tàu cả?

Chuyến đi Việt Nam và một số nước Đông Nam Á sắp tới của Tập Cận Bình chắc hẳn nhằm lôi kéo các nước này đánh phá lại chính sách thuế, chí ít cũng không được đứng về phe Mỹ.

Bản chất kinh tế ở đây, nếu Trung Quốc có kinh tế thị trường, giá cả do thị trường điều tiết, hàng hóa có ưu thế tốt thì việc người Tàu chiếm lĩnh thị trường thế giới là xứng đáng, không có gì phải chê trách. Nhưng thực tế là sự cạnh tranh không lành mạnh, với ít nhất ba lý do:

1. Trợ giá hàng xuất khẩu và áp đặt giá bởi chính phủ

2. Thao túng tiền tệ

3. Vi phạm bản quyền sở hữu trí tuệ làm giảm đáng kể giá thành.

Nhưng vì sao các nước bỏ qua mà chỉ có Mỹ làm lớn chuyện? Bởi vì Mỹ là nước chủ yếu bị vi phạm bản quyền và cũng Mỹ bị thâm thủng thương mại lớn nhất.

Thời Trump nhiệm đầu, Trung Quốc từng hứa sẽ mua thêm 200 tỉ USD hàng Mỹ trong 2 năm, một việc hoàn toàn khả thi nhưng rồi cũng nuốt lời và nay lãnh đòn cũng là sự trừng phạt đích đáng!

Cực chẳng đã, chính quyền Trump phải tăng thuế, một hành động được coi là quay ngược bánh xe lịch sử, trở về với chủ nghĩa bảo hộ mâu dịch. 10% là mức thuế cơ bản bởi vì các nước đánh 10-20% thuế trị giá gia tăng VAT (Úc gọi là GST), trong khi Mỹ không có VAT.

Để tránh thuế 145%, Trung Quốc vẫn có thể bổn cũ soạn loại khi dùng các nước làm trạm trung chuyển, bởi vậy để ngăn chặn hàng Tàu lũng đoạn thị trường, Mỹ cần sự hợp tác của các nước.

Chúng ta có 90 ngày để đàm phán về thuế với Mỹ. Nếu phân tích ở trên là đúng thì việc đàm phán chỉ cần gói gọn trong vấn đề ngăn chặn hàng Tàu đổi nhãn, khi đó dù thâm thủng mậu dịch Mỹ vẫn sẵn sàng cho thuế xuống 10%, thậm chí thấp hơn.

Không có cách nào khác, Việt Nam và các nước sẽ phải dựng lên hàng rào thuế quan để ngăn chặn dòng hàng nguyên vật liệu cho hàng điện tử, quần áo, giày dép... từ Trung Quốc. Trong trường hợp này, không còn nhiều hàng để xuất sang Mỹ và từ đó vấn nạn thâm thủng mậu dịch với Mỹ được tự động giải quyết. Để không bị thiếu hàng tiêu dùng, nước Mỹ sẽ khôi phục lại một phần sản xuất đã bị xóa bỏ trước đây.

Không ai muốn quay lại chủ nghĩa bảo hộ mậu dịch, nhưng vẫn phải chấp nhận nó trong một giới hạn về thời gian và lĩnh vực!