LỢI ÍCH VÀ LÝ TƯỞNG

Năm 2018, cả thế giới điên đảo vì những điều không ai đoán biết được: dầu lửa lên cao ngất ngưởng rồi rớt giá thảm hại; ở Úc, địa ốc sau một thời gian dài lên, lên mãi thì đã rơi như chưa bao giờ được rơi; chứng khoảng Mỹ cũng vậy, hết tăng rồi lại đến giảm...Bao trùm tất cả là cuộc chiến thương mại giữa hai loài hoa (Hoa Kỳ và Trung Hoa) trong nửa cuối của năm với những diễn biến hồi hộp như phim hình sự.

Cuộc sống bị chi phối bởi nhiều yếu tố khác nhau, trong đó có “cặp đôi” không tách rời luôn đấu tranh với nhau trong mỗi con người, đó là lợi ích và lý tưởng. Theo quan niệm Phương Đông cổ xưa, chỉ có hai loại người, loại tiểu nhân hám danh quyền lợi và người quân tử trọng nghĩa khí và lý tưởng. Trong xã hội ngày nay không rạch ròi như vậy, cái hèn hạ và cao thượng có thể sánh đôi trong mỗi con người, tuy nhiên nó lại lúc ẩn lúc hiện ở mỗi nơi, mỗi lúc.

Những ông đồ gàn ngày xưa có đầy một bụng chữ nhưng cuộc sống rất thanh bạch vì các ông quan niệm dậy học là truyền đạo làm phúc nên không lấy học phí. Cũng như rất nhiều văn sĩ, nhạc sĩ để lại cho đời những điều quý giá những bản thân họ thì sống hết sức nghèo khó. Binh nghiệp cũng là nơi có những người coi cái chết nhẹ tựa lông hồng bởi vì nghĩa lớn thì không có gì đáng tiếc cả.

Thời đại bây giờ có còn những con người như thế không ? Thông thường, đa số mọi người đều chạy theo những cám dỗ đời thường như miếng ăn ngon, nhục dục giường chiếu, điếu thuốc lá ngon, các loại đồ hiệu quần áo xe cộ...Để vượt lên trên những thứ đó không dễ dàng và chỉ có một số rất ít người làm được.

Động lực nào để nhiều tỉ phú làm việc cật lực cả đời người rồi chỉ để hiến toàn bộ tài sản của mình cho từ thiện? Những thiện nguyện viên đi đến các nước châu Phi hẻo lánh để giúp đỡ những người khốn khổ. Đối với họ, hạnh phúc là được lao động sáng tạo và cống hiến cho cộng đồng.

Thế giới có vẻ “yên ổn” và dễ đoán biết hơn nếu tất các mọi người đều hành động theo “quy luật” về cơm áo gạo tiền, không có những ước muốn điên rồ. Để đoán diễn biến, chắc chắn rất nhiều muốn biết Donald Trump, người đàn ông quyền lực nhất hành tinh thuộc trường phái nào, lợi ích hay lý tưởng ? Ông là tỉ phú, nếu không thực dụng thì làm sao có tiền tỉ, song sự việc không đơn giản như vậy.

Nếu bảo các tổng thống Mỹ không có lý tưởng, chỉ hành động theo lợi ích thì là một sự sỉ nhục đối với họ. Thưc tế, khó có thể tin rằng tổng thống Mỹ tham nhũng và hám tiền nhưng họ bị chi phối phần nào bởi các nhóm tài phiệt và truyền thông nên luôn phải đu dây cho sự cân bằng. Dù thế nào, các ông chủ Nhà trắng cũng phải giữ sự ủng hộ của các thế lực lợi ích, tạo vị thế an toàn cho chiếc ghế và phe đảng của họ.

Sau hai năm, có thể nhận biết sơ bộ rằng Trump là người đầu tiên có vẻ thoát ra khỏi sự chi phối này để hành động theo những gì ông coi là tâm đắc. Có thể kể không hết những chính sách mang tính đảo ngược và không kiêng nể bất kỳ ai. Ông có thể tiếp tục mối quan hệ “già nhân ngãi, non vợ chồng” tức là vừa đồng minh, vừa đối thủ với Trung Quốc để cả hai bên đều hưởng lợi, chứ gây chiến làm chi.

Trung Quốc chưa phải đối thủ canh tranh địa vị độc tôn với Mỹ. Sự thật là trong nước Tầu đã quá nhiều thành phố ma và đường cao tốc không có người sử dụng nên phải đi xây ở nước ngoài, vừa để đào thải công nghệ cũ, mang một phần nhân công và duy trì tốc độ tăng trưởng kinh tế. Như Ôn Gia Bảo trước khi từ chức Thủ tướng đã từng nói, Trung Quốc phải duy trì GDP tăng 8%/ năm mới chứng minh được tính ưu việt của CNXH và tránh bạo loạn. Nhưng muốn xây đai đường ở nước người ta thì phải cho họ vay tiền. Tiền lại là chuyện nhỏ, chỉ cần trích một phần những gì bóc lột từ 1,4 tỉ người lao động chăm chỉ với mức lương thấp là có thôi.

Tin tức cho hay, vì không trả được nợ, một nước nghèo như Sri Lanca đã phải gán Cảng trong 99 năm, có điều Trung Cộng cũng chẳng lấy Cảng làm gì, có bê được về Tầu đâu. Nhưng đó lại là bằng chứng để ông Tập chứng minh các khẩu hiệu “Giấc mơ Trung hoa” hay “Sáng kiến Đai và Đường” nhằm mục đích chém gió nội bộ và thanh toán các lực lượng chống đối.

Về quân sự, ngân sách của Mỹ gấp hơn 4 lần của Trung Quốc. Cũng khó tin rằng việc sử dụng ngân quỹ của Mỹ lãng phí, tham nhũng hay kém hiệu quả. Quân đội Mỹ luôn luôn được tham gia thực tế chiến trường khắp mọi nơi nên có rất nhiều kinh nghiệm. Vì thế, Trung Quốc chưa thể mơ cạnh tranh với Mỹ.

Một câu hỏi đặt ra là đi bắt nạt một kẻ yếu hơn thì có gì anh hùng ? Nếu đọc lại các quyển sách của Trump đã viết trước đây thì có thể nhận thấy ông bất bình nghiêm trọng với các thể chế độc tài, với chủ thuyết cộng sản. Ghét thì đập thôi, không cần nghĩ nhiều.