Thứ Tư, 2 tháng 7, 2025

Iran: Lịch sử sang trang

 

Hồi sống bên Dubai, mình quen biết một anh bạn người địa phương tên Ahmed. Mình không biết chính xác Ahmed bao nhiêu tuổi, nhưng khi mình 30+, còn chưa vợ thì ảnh khoảng 40+ đã có vợ con.
Mùa Xuân 2003, chiến tranh tại Iraq bùng nổ, việc kinh doanh điêu đứng. Rảnh rỗi quá, mình và Ahmed hay đi uống bia với nhau. Mỗi lần ảnh chỉ uống 3 chai, mặc dù thời gian đó chưa cấm rượu bia khi lái xe, còn mình thì uống nhiều hơn chút đỉnh.
Ngồi nhậu bia, ảnh kể nhiều chuyện cũng vui. Người Iran có nguồn gốc từ bên Châu Âu di cư sang. Lúc đó mình hơi ngạc nhiên, sau coi lại mới biết đó là người Arya. Người Arya hợp huyết với một bộ phận của thổ dân để trở thành người Ba Tư rồi xây dựng nên một đế chế hùng mạnh với cương thổ trải rộng từ bắc Ấn cho đến tận Ai Cập và Hy Lạp vào khoảng năm 550 TCN.
Ahmed còn nói rằng trong các công dân của Các tiểu vương quốc Ả Rập thống nhất, người Abu Dhabi có nguồn gốc đa số từ Yemen; còn Dubai cũng như sáu tiểu vương quốc phía Bắc thì phần lớn từ Iran sang. Chính Ahmed cũng là gốc Iran ba đời, nhưng thật ra tên Ahmed thì không có vẻ Iran lắm, có lẽ khi sang đây thì phải lấy tên Ả Rập cho hòa nhập.
Trong truyện Ngàn lẻ một đêm có một nhân vật nổi tiếng là Thuyền trưởng Sindbad có bẩy lần ra khơi hết sức phiêu lưu và kỳ thú, trong đó có chuyến đi rất xa đến tận Đông Nam Á. Cái tên Sindbad là tên của người Ba Tư, cho thấy thời đế quốc Abbasid đã có kỹ thuật đi biển khá cao.
Vào thời kỳ cận đại, Iran vẫn được coi là một quốc gia giàu có và thịnh vượng trong khu vực, cho đến khi cách mạng hồi giáo về vào cuối năm 1978 thì đất nước như một con thuyền lạc lối. Lãnh tụ tối cao của Iran hiện nay là Đại giáo chủ Khameney, 86 tuổi, đã ở ngôi 36 năm qua. Năm ngoái Khameney “mất tích” trên truyền thông vài tháng vì bệnh, làm dấy lên tin đồn ông đã chết.
Cuộc tấn công của Israel vào Iran đã tỏ ra thành công mỹ mãn với trên 20 yếu nhân chóp bu trong quân đội và nhóm điều chế bom nguyên tử đã bị tiêu diệt chỉ trong ba ngày. Hệ thống phòng không bất ngờ bị vô hiệu hóa và nay thì drone cũng như tên lửa Do Thái đang bay vào không phận nước này như chỗ không người. Xem ra ngày tàn của chế độ Khameney đang đến gần, tiếp sau sự ra đi của nhà độc tài Al Assad bên nước láng giềng Syria cách đây mấy tháng.
Muốn vỗ tay phải có hai bàn tay, đó là trong đánh ra ngoài đánh vào. Thái tử Reza Pahlavi, 64 tuổi, con trai cả của cố hoàng đế Pahlavi vừa lên tiếng kêu gọi các lực lượng vũ trang Iran hãy đứng về phía nhân dân Iran để lật đổ chế độ thần quyền hà khắc đã kìm kẹp đất nước trong gần 50 năm qua.
Sau khi các đệ Hamas, Hezbollah, Houthi bị vô hiệu hóa, xem ra chế độ độc tài Iran không còn con bài gì để chơi. Liệu Giáo chủ Khameney còn nơi nào bấu víu không? Nga không cứu được Al Assad thì cũng khó mà cứu được Khameney. Trung Quốc cũng đang có chuyện nội bộ khi mà vị trí lãnh đạo của Tập đang bị thách thức nghiêm trọng.
Sau 5 vòng đàm phán với Mỹ mà chẳng đi đến đâu khi phía Iran tố cáo rằng Mỹ yêu cầu dừng chương trình hạt nhân nhưng lại không hứa dỡ bỏ cấm vận. Bậy giờ nghe theo “áp đặt” của Mẽo thì có được không? E rằng đã quá muộn, mặt khác “cà cuống chết đến đít vẫn cay”, lão già Khameney cũng chưa chắc đã chịu.
Mình đã từng sang Iran hai lần, đã hiểu đất nước này có nền văn hóa lâu đời, người dân đã từng có cuộc sống phồn hoa trước “cách mạng”. Mặc dù không có điều kiện liên hệ với Ahmed nhưng tin chắc rằng anh rất vui khi được thỏa lòng mong ước bấy lâu là Iran đang trên con đường hòa nhập với dòng chảy chung của thế giới. Và Trung Đông sẽ không còn mang tiếng là “lò lửa” của chiến tranh nữa.

Không có nhận xét nào:

Đăng nhận xét

Mời bạn nhận xét