Văn hóa tập đọc

 

Rảnh rỗi quá, mình coi youTube cuộc họp của Thủ tướng Chính với các Tham tán thương mại ở nước ngoài. Cuối buổi họp, Thủ tướng phát biểu kết luận bằng cách mang một văn bản ra đọc. Thực sự kinh khủng nếu như mỗi người dự họp mang một bài viết sẵn ra đọc, vì nó rất nhàm chán, vô ích và mất thời gian.

Thử tưởng tượng, nếu tổng thống Zelensky cũng mang phao ra đọc ê a trực tuyến tại quốc hội gần 20 nước khắp Mỹ Âu Úc thì Ukraina liệu có thể có được sự ủng hộ rộng rãi trên toàn thế giới như hiện nay không? Ông Zelensky là người có khả năng diễn đạt một cách mạch lạc, khúc chiết với những ngôn từ chắt lọc gây xúc động mạnh mẽ, đã gây nên hiệu ứng rất tốt.

Hình ảnh các nhà lãnh đạo Việt Nam thay vì nói miệng mà đọc giấy không có gì lạ, nhưng chủ yếu là để phục vụ quay phim chụp ảnh, chứ thật ra trong các cuộc họp nội bộ thì các Thủ tướng vẫn nói vo là chính.

Năm 1990, UB Kế hoạch kỷ niệm 35 năm thành lập, các sếp ở cơ quan mình đều bận, mình mới xin đi. Dự kiến hôm đó có Cố vấn Phạm Văn Đồng và Chủ tịch HĐBT Đỗ Mười đến dự.

Vì tò mò, mình rất muốn ngồi mấy hàng ghế trên, nhưng cũng ngại nên ngồi mạn khúc giữa thôi. Chương trình chạy đến đoạn mời cụ Đồng lên phát biểu nhưng cụ bảo: anh Mười nói rồi, tui nói làm chi nữa? Đến khi Ban tổ chức phải mang các sào micro đến hàng ghế đầu thì cụ mới chịu.

Lúc đó đã ngoài 80, nhưng cụ còn minh mẫn, nói năng đâu ra đấy, có thể coi là hùng biện, cùng điệu cười vang sảng khoái “khà, khà, khà...” đã thành thương hiệu. Cụ Mười nói đầy nhiệt huyết và cảm hứng, văng cả nước miếng, chém tay liên tục và có lẽ từ “chém gió” bắt nguồn từ đây.

Về sau, mình có dịp được dự vài cuộc họp với bác Khải, có lẽ đây là vị thủ tướng “kỹ trị” đầu tiên của nước Việt Nam thống nhất, được học hành khá bài bản. Bác đích thân nêu gợi ý để các Tham tán phát biểu cho đúng mục đích trọng tâm, đôi khi còn hỏi thêm cho rõ các đề tài. Khi phát biểu, bác nhận xét cái được, cái chưa được của các ý kiến đã qua và giải quyết các vấn đề cụ thể, trực tiếp.

Thủ tướng Dũng không xuất thân từ lĩnh vực kinh tế nhưng bác lĩnh hội ý kiến rất nhanh và có thể coi là người có khoa ăn nói. Bác nói rất hấp dẫn, dễ hiểu làm những người dự họp như nuốt lấy từng lời. Bác Phúc lại là người có kiến thức sâu về kinh tế vĩ mô, trưởng thành từ cơ sở nên rất sát việc.

Ngày xưa, các chiếu chỉ của Vua, thấp hơn là lệnh của quan đều được viết ra rồi đọc, nó cứng nhắc và không thể thay đổi. Nếu những khuôn vàng thước ngọc đó không được thực hiện cho đúng thì vua sẽ chém đầu.

Đến thời dân chủ, đương nhiên không còn chuyện chém đầu, hầu hết các nước Âu Mỹ đã bỏ án tử hình, nên các chính khách phải tìm cách thuyết phục người dân làm theo các chính sách của mình. Vì thế họ phải được rèn luyện để rất chuyên nghiệp, rất giỏi về ngôn ngữ hùng biện, tranh biện.

Nói mà không có văn bản thì rất dễ hớ, lão luyện như ông Biden đôi khi vẫn còn vấp nhưng nếu đọc thì rất khó để đi vào lòng người nên họ vẫn phải thường xuyên nói. Không ít người có phao mà đọc còn không không xong, rặn ra đánh vần từng chữ, người ta phải nghe theo vì quyền lực chứ lòng người không phục.

Có thể Thủ tướng Chính lần đầu làm việc với các Tham tán ở khắp nơi trên thế giới, lại truyền hình trực tiếp nên khớp, phải dùng giấy hỗ trợ. Hy vọng ở những dịp khác, anh có dịp thể hiện trí tuệ bản lĩnh tốt hơn, xứng đáng là một nhà lãnh đạo một đất nước cả trăm triệu dân.