CÓ BAO GIỜ HỌC THUYẾT MALTHUS LINH NGHIỆM

Học thuyết Malthus ra đời đầu thế kỷ 19 có nội dung chính như sau: dân số sinh sôi theo cấp số nhân, của cải gia tăng theo cấp số cộng, để giải quyết sự chênh lệch thì phải dùng chiến tranh. Vậy là Học thuyết này đã ngang nhiên biện minh và cổ vũ cho chiến tranh. Chiến tranh và bạo lực, dù là lớn hay nhỏ cũng đều mang lại đau thương mất mát, là điều cần lên án trong thế giới ngày nay.

Sau Đại chiến thế giới lần thứ 2 kết thúc vào năm 1945, thế giới không còn đại chiến. Kinh tế các nước đã có những bước phát triển như vũ bão. Tốc độ tăng trưởng cao nhất có thể kể đến Qatar, UAE, có lúc trên 30%/năm; Nhật, Hàn, Đài Loan có mức tăng GDP 20% trong một thời gian dài; Trung Quốc, Thái Lan cũng tăng 10%/năm. Bây giờ thì mọi chuyện thần kỳ đã chấm dứt, đổ đồng kinh tế cả thế giới vẫn còn tăng khoảng 3%/năm.

Hôm rồi ông bạn kỳ lạ của mình có chém gió rằng, GDP của hầu như nước nào cũng tăng, trong khi cuộc sống người dân đều đi xuống. Ai cũng chỉ mong mỏi một điều “bao giờ cho đến ngày xưa”. Mình thử giải thích, trước đây tài nguyên còn nhiều, nầy một phần thu nhập quốc đân từ tài nguyên đã không được tính. Ví dụ, trước kia con người ăn thịt muông thú và cá tôm chủ yếu do săn bắn và chài lưới, còn bây giờ dù thịt hay cá thì chủ yếu là đồ nuôi trồng. Tương tự là các sản phẩm rau quả và lương thực, quần áo, vật gia dụng. Phần kinh tế tự cấp tự túc và “Trời cho” đã cung cấp sản phẩm cho cuộc sống con người nhưng chưa được tính vào GDP.

Trong thế giới Ả Rập 22 nước, Ai Cập luôn chiếm khoảng 1/3 dân số, 21 nước còn lại chỉ có 2/3. Sở dĩ Ai Cập đông dân như vậy vì Ai Cập có sông Nile, dòng sông vĩ đại nhất thế giới. Tưởng chừng nước sông Nile chỉ có thừa chứ không thể thiếu, nhưng do dân số tăng quá nhanh, nước sông Nile đã bắt đầu chạm ngưỡng giữa đủ và thiếu.

Đối với người Hồi giáo, một trong những mong ước lớn nhất của họ là có truyền đạo. Nhưng thuyết phục người khác gia nhập đạo Hồi hay cải đạo rất khó, cách tốt nhất là đẻ thêm con. Luật pháp các nước Hồi giáo cấm phá thai cũng là một lý do làm cho dân số các nước Hồi giáo tăng nhanh. Điểm nóng chiến tranh duy nhất của thế giới hiện nay là lò lửa Trung Đông, nơi dân số quá đông đúc. Phải chăng đó là sự trùng hợp ngẫu nhiên ?

Có một bài báo trong nước có tiêu đề “Làm người Việt là một định mệnh”, khi nêu ra những “định mệnh” mỗi ngày có trung bình 24 người chết vì tai nạn giao thông; bênh ung thư đang trở thành đại dịch vì đầu độc ăn uống…Của cải bây giờ ngày càng nhiều chứ không hề thiếu, thậm chí là thừa. Nhưng phẩm chất của chúng thì khác, trước đây gà, lợn nuôi 1 năm mới ăn thì nay 1 tháng, bằng thuốc tăng trọng đã có thể đưa ra thị trường.

Trong bẳng xếp hạng các quốc gia hanh phúc, dễ thấy một điều các nước xếp đầu bảng đều là những nước ít dân. Trong phạm vi các gia đình, nghèo lại hay đông con, gia đình khá giả thường ít con. Cho nên sự phân hóa xã hội ngày càng sâu sắc. Cuộc sống ở nhiều nơi trên thế giới không còn là “sống” theo đúng nghĩa, chết cũng không phải, nên chỉ có thể là “dở sống dở chết”. Đúng là không có chiến tranh như Malthus tiên đoán để tiêu diệt bớt người nhưng sống kiểu này thì không đáng sống.

Hai trăm năm qua, học thuyết Malthus luôn bị phê phán bằng lời nói, vấn đề phải làm sao chống Malthus bằng hành động mới khó.

4.2016

Lương Văn Quang