Chiến tranh bom đạn gây tang thương chết chóc. Chiến tranh lạnh đe dọa hủy diệt hạt nhân còn đáng sợ hơn. Trong nhiều năm qua, với các chiêu bài "toàn cầu hóa" hay "thương mại tự do" đã làm người ta lãng quên một loại chiến tranh khác: chiến tranh thương mại. Nếu bảo bây giờ lúc chín muồi cho chiến tranh thương mại thì liệu nó đã hội tụ đủ các điều kiện hay chưa ?
Với ý tưởng về tự do và cởi mở là động lực để các nước trên thế giới liên kết thị trường, tạo ra những khối kinh tế. Sau đại chiến thế giới II, một loạt các khối kinh tế ra đời EU, khối CERP (của các nước XHCN cũ), Hợp tác vùng Vịnh và AL ở Trung Đông, ASEAN, NAFTA, BRICS, ở châu Phi, Mỹ Latin...Những nước "lẻ loi" về mặt địa lý như Úc cũng phát hoảng, chỉ sợ không "dính" được vào đâu, phải xin liên kết với Nhật, Trung Quốc và ASEAN. Những tưởng đó là xu thế không thể đảo ngược, nhưng hóa ra không phải như vậy.
Những tín hiệu đầu tiên là tình trạng trống đánh xuôi kèn thổi ngược ở một loạt các khối liên kết. Ví dụ mỗi cuộc họp của các nước Liên đoàn Ả Rập (AL) là một trận cãi vã như mổ bò về cả về chính trị lẫn kinh tế, không ai chịu ai.
Hai năm trước đã xảy ra sự kiện Brexit, nước Anh trưng cầu dân ý để rút ra khỏi Thị trường chung châu Âu EU đã gây chấn động. Khi EU được lập nên, đã có biết bao kỳ vọng về một nhất thể hóa châu Âu, thì đây là một cú giáng làm những khó khăn chồng chất của EU trong bao năm qua càng mịt mù ánh sáng hy vọng.
Khi các khối kinh tế không còn có hiệu lực đủ mạnh thì đó chính là lúc bóng ma của các cuộc chiến thương mại trở nên hiện thực. Chiến tranh thương mại chỉ có thể diễn ra cô lập, song phương không thể có quy mô toàn cầu nếu không có sự tham gia của Mỹ. Mọi người đều biết, Donald Trump, một người theo đuổi chủ nghĩa bảo hộ đã trở thành Tổng thống.
Với tính cách nói thẳng nói thật của một doanh nhân, Trump đã chỉ ra những đối tượng mà nước Mỹ cần "điều trị" để bảo vệ quyền lợi kinh tế thương mại của "Nước Mỹ trên hết", trong đó Trung Quốc là lớn mạnh và thách thức nhất.
Là một bậc thầy về truyền thông dương Đông kích Tây, Trump đặt ra vấn đề xây dựng bức tường dọc biên giới Mỹ - Mễ, cũng nêu vấn đề "Một nước Trung Quốc" và các đảo Tàu xâm lấn ở biển Đông. Nhưng những ai hiểu Trump thì đều biết những cái đó không phải là trọng tâm của sự việc. Đến khi nhưng đòn thuế quan dồn dập được ban ra thì đó chính là một cuộc chiến thực sự.
Tại sao Mỹ lại làm như vậy và có cần như thế không ? Lùi thời gian vào thập kỷ 50 của thế kỷ trước, sau hai cuộc Đại chiến, sản xuất bị đình trệ, hàng hóa thế giới vô cùng khan hiếm. Tiếp theo, cuộc chiến tranh lạnh cũng làm kinh tế thế giới tăng trưởng chậm, dân số trở lại tăng nhanh, lại đẩy cầu vượt cung thêm nữa.
Một ông thương nhân già ở Dubai kể rằng ông từng đi kiếm nguồn hàng rất cực. Tìm được nơi sản xuất vỏ chăn chẳng hạn thì quá mừng, có bao nhiêu bán cũng hết. Bây giờ, khách hàng hành hạ phải có chất liệu mới, màu sắc, kích cỡ, kiểu cách đa dạng mà còn chưa thèm mua. Đến thập kỷ 90, Việt Nam vẫn còn khẩu hiệu "tất cả cho sản xuất". Vào những lúc hiếm hoi, Mỹ là nơi cung cấp hàng hóa chủ yếu và lớn nhất cho cả thế giới. Vậy mà nay thì ngược lại, Mỹ là nước nhập khẩu và nhập siêu lớn nhất !
Khách quan mà nói, nhờ Trung Quốc, công xưởng của thế giới, mà mọi người có hàng hóa dồi dào với giá rẻ. Trước đây mọi người còn mặc quần áo vá thì bây giờ mỗi hàng dễ dàng có từ vài chục đến hàng trăm loại quần áo, giày dép. Chủ nghĩa bảo hộ là điều người Tàu sợ nhất vì nền kinh tế Trung Quốc dựa vào xuất khẩu quá lớn.
Khủng hoảng kinh tế thế giới 2009 đã làm các nước thiên về xuất khẩu tìm cách phá giá đồng tiền và hạ giá thành để giữ sản suất và xuất khẩu, làm cho hàng hóa đi vào giai đoạn ngày càng ế thừa. Những hàng hóa này thường có hàm lượng chất xám kết tinh thấp nên các nước nhập khẩu có thể dễ dàng sản xuất và thay thế.
Trump là người hết sức nhạy cảm để hiểu và ngăn chặn ngay cơn lốc hàng hóa rẻ tiền đang đổ vào nước Mỹ. Sở trường và thế mạnh của ông là kinh tế thương mại, nên có thể hiểu chính sách an ninh quốc phòng và ngoại giao của Mỹ sẽ không có nhiều sáng kiến đột biến, nhưng về kinh tế và thương mại, mọi người phải sẵn sàng thích nghi với những cú sốc đảo lộn tất cả từ Tổng thống Mỹ.
Thế giới đã phát triển đến mức hủy hoại môi trường và khủng hoảng thừa về hàng hóa chính là nguyên nhân sâu xa của chủ nghĩa bảo hộ và chiến tranh thương mại.
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét
Mời bạn nhận xét